Chemours wist dertig jaar geleden al van ernstige PFAS-vervuiling in grondwater Dordrecht

Teflonproducent DuPont (nu Chemours) in Dordrecht wist 30 jaar geleden al dat ze het grondwater onder de fabriek en in de omgeving ernstig vervuilden met grote hoeveelheden giftige en kankerverwekkende PFAS. Dat blijk uit vertrouwelijke documenten van het chemieconcern, in handen van Zembla.

De interne stukken onthullen ook dat DuPont begin jaren ’90 al grote zorgen heeft dat de PFAS-vervuiling in het drinkwater terecht komt. Deskundigen reageren verbijsterd tegenover Zembla: “DuPont heeft het altijd geweten, maar het deksel is al die jaren stijf op de doofpot gehouden”, aldus milieuchemicus Chiel Jonker. De PFAS-vervuiling in de omgeving van de fabriek is tot op de dag van vandaag een probleem.

Ernstige aansprakelijkheidsgevolgen

Ruim 30 jaar geleden vond het hoofdkantoor van DuPont in de Verenigde Staten de mogelijke vervuiling van de omgeving van de fabriek zo ernstig dat het ‘de hoogste prioriteit’ moet krijgen. Daarom stelde het bedrijf een PFAS-coördinator in Dordrecht aan. Die constateerde dat door kapotte en scheurende leidingen er ‘grote hoeveelheden’ PFAS waren gelekt en onder de fabriek ‘een stortplaats’ was ontstaan. 

De coördinator waarschuwde in 1994 intern dat de PFAS-verontreiniging ‘zeer moeilijk te beheersen is’ en dat de verspreiding van de giftige stof ‘ernstige aansprakelijkheidsgevolgen kan hebben’. Emeritus-hoogleraar toxicologie Jacob de Boer: “Dupont had destijds wel een vergunning om PFAS te lozen in de rivier de Merwede, maar als je het grondwater verontreinigd ben je illegaal bezig.”

Het gaat om verontreiniging met grote hoeveelheden PFOA, een PFAS-variant die het immuunsysteem aantast en tal van ziektes kan veroorzaken, waaronder verschillende types kanker.

Drinkwater in gevaar

Uit interne stukken van het bedrijf blijkt dat DuPont al zeker 30 jaar een eigen norm voor PFOA in het drinkwater hanteert. "Dat doe je alleen als je weet dat het om een heel giftige stof gaat die je vooral niet in het drinkwater moet krijgen,” aldus Chiel Jonker, milieuchemicus aan de Universiteit Utrecht. Het drinkwater wordt in Dordrecht uit het grondwater gewonnen.

In 1993 bleek uit eigen metingen van DuPont dat het grondwater in Dordrecht PFAS-concentraties bevatte die 75 keer hoger waren dan hun eigen norm. Jacob de Boer: “Ze schrikken enorm, want ze komen er dan achter dat de situatie in Dordrecht nog erger is dan in hun fabriek in Amerika.” 

Dark Waters Dordrecht

In 2015 barstte in de Verenigde Staten een groot milieuschandaal los rondom de DuPont-fabriek in Parkersburg toen bleek dat DuPont decennialang zweeg over de risico’s van PFAS voor mens en omgeving. In 2019 werd daarover de Hollywoodfilm ‘Dark Waters’ gemaakt. Chiel Jonker: “Deze documenten laten overduidelijk zien: wij hebben onze eigen Dark Waters film. Wij zitten in een Dark Waters Dordrecht.”

PFAS in bloed, moedermelk en moestuinen

Pas toen PFOA In 2012 door de overheid streng werd gereguleerd, stopte DuPont noodgedwongen met het gebruik van PFOA, maar omdat de stof vrijwel niet afbreekt in het milieu is de omgeving van de fabriek nog altijd zwaar verontreinigd. Ook in het bloed van fabrieksmedewerkers, omwonenden en in de moedermelk van vrouwen die in Dordrecht wonen, zijn hoge concentraties van de gevaarlijke stof vastgesteld.

Vorig jaar adviseerde het RIVM nog om in een straal van een kilometer rondom de fabriek geen groente of fruit uit eigen (moes)tuin te eten. Ook drinkwaterbedrijven trekken de laatste jaren aan de bel bij de overheid omdat PFAS moeilijk uit het drinkwater te filteren is.

Het RIVM stelde in 2016 een norm in voor PFOA in het drinkwater.

Verontreiniging voor eeuwig in stand

Dat het geplande opruimen van de vervuiling onder en rondom de fabriek uiteindelijk mislukte blijkt uit een intern stuk van de toezichthoudende Omgevingsdienst uit 2016. Daarin stelt de toezichthouder dat vervuiling niet kan worden verwijderd omdat dit ‘technisch en financieel niet haalbaar is’. Daarom is onder de fabriek een beheerssysteem aangelegd dat ‘voor eeuwig in stand dient te worden gehouden’.

Zembla – ‘De PFAS-doofpot’ – is donderdag 15 mei om 20.25 uur te zien bij BNNVARA op NPO2