Coronacrisis en tv-debatten bepaalden verkiezingsuitslag

De pandemie en hoe daarop van overheidswege wordt gereageerd was zeker een factor in de verkiezingen, met name indirect. In de eerste plaats kwam daardoor de premier, tevens lijsttrekker van de VVD, extra prominent in beeld. Voorts gaven de corona-maatregelen Thierry Baudet de gelegenheid om wat overtrokken demagogisch zijn campagne in het teken van vrijheid te zetten, alsof die maatregelen er niet waren uit `zorg’ en ‘verantwoordelijkheid nemen om de corona in bedwang te houden’. Ook al is er natuurlijk onvrede over de maatregelen bij onder andere de horeca.

Ook het feit dat grote bijeenkomsten taboe waren en de verkiezingen zich daardoor vooral afspeelden via debatten op het tv-scherm was bepalend. We zagen daardoor vriend en tegenstaander heel nabij in hun emoties en hoe ze hun visies verwoorden. In de grote bijeenkomsten van voorheen, bijvoorbeeld van een soort beweging als bij GroenLinks, gebeurde dat ook wel en was er zelfs meer contact met de eigen lijsttrekker, maar voor de tv zag men ook hoe de politici reageerden op hun collega’s. Daaruit bleek bijvoorbeeld dat de aanvallen van PVV-leider Wilders op Rutte en Kaag, en hoe zij die pareerden, een gunstig effect hadden voor beiden. Zo weet ik van een GroenLinks-stemmer die voor deze keer besloot D66 te stemmen. Hij kon het niet aanzien hoe Kaag van verraad werd beschuldigd omdat zij zich tijdens een diplomatieke missie in Iran uit noodzaak aan de hoofddoekregels hield.

Hetzelfde gebeurde door Wilders’ aanvallen op Rutte. De laatste is weliswaar een rechtse politicus, maar mede door de opkomst van populistisch rechts, komt hij gematigd over. Dat hij recent soms ook sociaal klinkende woorden uit, maakte dat populisten hem beschuldigen van linkse sympathieën.

Helaas heeft het woord links bij middengroepen een minder goede klank gekregen. Ik geef daarom soms of vaak de voorkeur aan het woord progressief. Beide woorden kunnen trouwens ook wat weerstand oproepen, bijvoorbeeld als men zelf wel duurzaam wil zijn of vegetarisch wil eten, om slechts twee voorbeelden te noemen, maar dit vaak nog niet echt kan opbrengen. Als anderen onder de linkse of progressieve vlag er dan voor pleiten om het toch maar wel te doen, kan dat soms wat weerstand oproepen, met als gevolg dat politici als Rutte en Kaag hen een beetje vertederen, als zij het nog niet zo gek doen en dan door uiterst rechts fel worden aangevallen of zelfs van linkse neigingen worden beschuldigd.

Dat verwijt zal ook weerklinken als Kaag bij de kabinetsformatie er voor pleit dat GroenLinks en/of SP en PvdA ook mee aan tafel zitten. Toch is het wenselijk dat dit wel gebeurt, al was het alleen maar om er voor te helpen zorgen dat het klimaatprobleem en het behoud van de natuur en aarde echt word aangepakt.