Crisis of kans op de klimaattop

Iedereen vraagt elkaar hier: gaat het lukken? Komt er een akkoord en wat is er nu anders dan bij andere COP’s? (Conference of Parties: het besluitvormende orgaan binnen het VN-klimaatverdrag red.) Beginnend bij de laatste vraag denk ik aan de volgende zaken. Hernieuwbare energie is de afgelopen jaren veel goedkoper geworden, er is een enorme leercurve doorlopen. Ook zijn de ontwikkelde landen veel meer dan in het verleden bereid om klimaatverandering ook echt zelf te willen aanpakken.

Luister naar de woorden van Obama  en de Paus , of de woorden van de nieuwe Canadese regering. De centrale banken van het Verenigd Koninkrijk , Frankrijk  en Nederland  waarschuwen voor de risico’s van klimaatverandering voor de stabiliteit van het financieel systeem. Veel prominenten uit het bedrijfsleven willen verduurzamen, zie bijvoorbeeld de oproep van 79 CEO’s aan de wereldleiders, en energiereuzen zoals E.ON en RWE  beginnen langzaam om te vallen. Tegen die achtergrond zijn zo’n 200 landen bezig met overleggen in Parijs.

Hoe ziet dat eruit als je rondloopt? Op TV zie je de plenaire zaal met honderden mensen in rijen aan tafels met microfoon, de landen zitten op alfabetische volgorde. De voorzitter doet procedurevoorstellen en landen reageren per groep op een procedurevoorstel en op een steeds weer nieuw tekstvoorstel. Net als in Den haag vinden de echte debatten en onderhandelingen niet plenair plaats. Die plenaire zaal is maar een klein deel van een enorm complex waar elk land een stukje kantoorruimte heeft, overlegzaaltjes en presentatieplekken. De maatschappelijke organisaties hebben een eigen gebied geheel buiten het hoofdterrein. Vertegenwoordigers van bedrijven en denktanks lopen hier wel de hele dag op het hoofdterrein, de Blue Zone, rond.

Wat moet eruit komen? De eindtekst moet een helder langetermijndoel bevatten, zoals onder de 1,5 graden blijven of decarbonised in 2050, en er moet een manier in de eindtekst zitten om iedere 5 jaar te bezien of de eigen doelstellingen van landen, bedrijven en provincies gehaald worden of dat aanvullende maatregelen nodig zijn. Ook is een prijs voor CO2 belangrijk. 

De huidige concepttekst is zo’n 40 bladzijdes met bij een hele reeks items meerdere opties tussen haken. Het aantal keuzes neem wel af, een mooi overzicht van de voortgang daarin vind je op Paris Agreement. De keuzes variëren van een slappe doestelling tot een gemiddelde en een ambitieuze. De onderhandelingen over deze keuzes worden in allerlei kleine groepjes landen gevoerd. Wij, de niet-onderhandelaars, wachten met grote interesse op weer de volgende tekst. Wat is er veranderd? Is gender eruit als aandachtspunt? Zit jeugd er nog in? Begint het reviewproces vanaf 2020 of wordt het toch pas vanaf 2025? Lukt het om voldoende klimaatfinanciering beschikbaar te krijgen? Et etera.

Op het terrein zijn afhaalpunten voor een printje van de laatste concepttekst. Daar staan we dan in de rij te wachten op de nieuwste tekst. Een ander moment van de dag waar we als delegatie naar uit kijken is de briefing van staatssecretaris Dijksma. Daar worden we bijgepraat over waar de EU is aangeland en welke taak onze staatssecretaris die dag heeft in het onderhandelingsproces. Ondertussen loop ik zelf debatten en presentaties af om van andere landen en andere kamerleden iets nieuws op te steken. Van tijd tot tijd komt er een journalist langs voor een interview, bijvoorbeeld een radioprogramma dat graag op een onderwerp van de klimaattop een reactie wil.

De groepsapp van de delegatie is onze onderlingecommunicatielevensader. Wie is waar? Wannneer begint er een nuttige volgende sessie? En waar is er op deze tijd nog een bord warm eten te halen? Het antwoord op die vragen is gelukkig te vinden in de groepsapp van de delegatie. Op woensdag heb ik deelgenomen aan een sessie over het stoppen van fracking. Vandaag was ik vervangend voorzitter bij een sessie over benutting van restwarmte om te voorzien in de warmtevraag.

Vannacht of morgen hopelijk een nieuwe kortere verdragstekst met meer duidelijkheid of het crisis wordt op de COP of een echte kans op die wereld met een decarbonised economy.