Dachten die Europeanen dat Trump na de verkiezingen zou veranderen in een respectabele staatsman?

De dreiging wordt met de dag groter. De vrede staat op de tocht.

Een bril. En een gehoorapparaat. Dat is wat al die verbaasde en ongeruste Europese leiders nodig hebben. Zaten ze allemaal uit hun neus te eten toen Donald Trump tijdens de Amerikaanse verkiezingen zijn doemscenario’s met zijn uitzinnige publiek deelde? Of was de gaslighting zo effectief geweest dat Ursula von der Leyen en de rest van de Commissie dachten dat die MAGA-retoriek slechts gratuit vermaak was?

Serieus. Dachten die Europeanen daar aan de Wetstraat 170, Brussel, echt dat het allemaal wel mee zou vallen? Dat meneer Trump na de verkiezingen zou veranderen in een respectabele staatsman met een robuust buitenlands beleid? Wat had men niet gehoord? Wat had men niet gezien?

De Amerikanen morren al jaren dat ze te veel betalen voor de vrede en veiligheid van de Europeanen. Barack Obama zei dingen zoals “overstretch” als het over de hegemoniale positie van de Amerikanen ging… het Amerikaanse buitenlandse beleid moest maar eens heroverwegen worden. Ik hoorde prominente Nederlanders op Radio 1 zeggen dat het zo een vaart niet zou lopen. Het was 2008. Banken waren omgevallen en de Amerikanen waren bezig om de geldverslindende oorlog in Irak te beëindigen. Amerika moest beter zorgen voor zijn eigen burgers, was een veelgehoorde kreet.

MAGA
MAGA, Make America Great Again, is een oude politieke slogan, voor het eerst ingezet door Ronald Reagan tijdens zijn verkiezingscampagne van 1980. Make America Great Again stond toen voor patriottisme. Wit patriottisme, welteverstaan. Reagan wilde terugkeren naar de tijd toen Amerika nog een industriële grootmacht was en de arbeidersklasse zich verbeeldde dat ze the American Dream leefden. Een illusie van grandeur. De idee dat de kansen voor het oprapen lagen, zolang je maar hard genoeg werkte. In werkelijkheid sprak Reagan over vergane glorie. De spooksteden en de roestige, verlaten fabrieken, dat was diepe malaise en stilstand. Hoeveel kapitaalinjecties zouden er nodig zijn om de industrial heartland, ook wel de Rust Belt weer bloeiend te maken? Miljarden. En miljarden. En dat vertelde hij niet aan de kiezers.

Ronald Reagan was niet geïnteresseerd in de arme Amerikanen die wegkwijnden in de spooksteden aan de Great Lakes. Reagan was tijdens zijn bewind vooral bezig om Corporate Amerika tevreden te stellen. Hij kon bij zijn herverkiezing rekenen op een nieuwe groep kiezers: de Yuppen van Wall Street. En Corporate Amerika? Die waren klaar met die Rust Belt. Zij hadden de fabrieken gesloten vanwege de almacht van de vakbonden en vanwege de oplopende loonkosten. De productie was overgeheveld naar lagelonenlanden in Azië en Mexico, en ze kwamen niet meer terug.

Bill Clinton gebruikte tijdens zijn verkiezingscampagne in 1992 dezelfde “Make America Great Again” slogan. Hij gebruikte deze slogan naderhand om campagne te voeren voor zijn vrouw Hillary in 2008. Bill Clinton, de comeback kid, wist ook dat de kiezers van de Rust Belt-staten broodnodig zijn voor de overwinning. Hij paaide ze daarom met de belofte dat “ze niet moesten stoppen om te denken aan morgen”.  Een achteruitkijkspiegelboodschap. Want de glorieuze jaren vijftig en zestig waren voorgoed voorbij. Tijdens de regeerperiode van Bill Clinton werd er mogelijk nog meer ge-outsourced dan in de jaren daarvoor. China werd de nieuwe assemblagehub voor de VS. Reagonomics maakte in de jaren 90 plaats voor neoliberalisme. En de naweeën van de trickle down zorgde voor nog grotere kloven en diepere scheidslijnen.  

Feit is, dat geen enkele presidentskandidaat sinds Ronald Reagan in staat is geweest om zonder de Rust Belt-staten, zoals Pennsylvania en Michigan, de verkiezingen te winnen. Donald Trump vormde daarop geen uitzondering. Het verschil tussen Donald Trump en zijn voorgangers, de presidenten Clinton en Reagan is, dat zijn MAGA-retoriek een beladen en controversiële frase is. MAGA wordt door Trump gebruikt als een codewoord voor xenofobie, racisme, rassenhaat en uitsluiting.

De MAGA-retoriek van 2025 heeft veel griezelig veel parallellen met het atavistische gedachtegoed van Adolf Hitler. Specifiek: de term Lebensraum. Codetaal voor het ongebreideld expansionisme van het Duitse rijk, richting oost, west, noord en zuid. Een rijk dat 1000 jaren zou bestaan, en daarvoor moesten er bloedoffers worden gebracht.  

Lebensraum
Donald Trump wil, net als Hitler toen, de Amerikaanse grenzen oprekken. Naar het verre noorden, Groenland kopen. Dichterbij, Canada als 51e staat. Naar het zuiden, de Golf van Mexico helemaal inlijven. Het Panamakanaal inpikken. En verder weg: Oekraïne koloniseren. Net als Hitler wil Donald Trump Lebensraum. Meer ruimte voor Amerika (lees: friends and family) om te exploiteren en te exploreren. De Gazastrook moet een exclusief vakantieoord worden. Want de witte, superrijke vrienden van de heer Trump willen zonnebaden op de prachtige witte stranden. De Palestijnen voor wie de badplaatsen hun enige vertier was, moeten maar fluks opkrassen. Neen, niet naar de VS, maar naar andere landen met meer ruimte voor bruine mensen. 

De regering van Donald Trump wil samen met Vladimir Poetin Oekraïne opdelen. In de media werd Trump met Neville Chamberlain vergeleken. Wat een cynische vergelijking! Neville Chamberlain dacht dat hij in dialoog met Adolf Hitler kon treden en hem kon overtuigen dat vrede de enige optie was. Trump en Poetin zijn twee haviken, met verborgen agenda’s en geheime motieven. Hun idee van vrede lijkt meer op het Molotov-Ribbentroppact. Een gewapende vriendschap, zodat ze samen de oorlogsbuit - de Oekraïense bodemschatten - kunnen verdelen. Ook Poetin wil Lebenraum. Hij wil een ijsvrije haven in het zuiden. Maar belangrijker is het feit dat Poetin geen vriend van het westen is. En Donald Trump is de verpersoonlijking van het westen waar Poetin zo een oerhekel aan heeft. De profetische woorden van Kamala Harris: "Mister President, he’ll eat you for lunch".

Valse narratieven
Onbegrijpelijk, dat Brussel niet inziet met wie ze te maken hebben. Ze kennen Poetin inmiddels. Maar waarom accepteren ze dat de Amerikanen niet anders zijn? Dat ze valse narratieven verspreiden?  Dat ze de Unie uiteen willen drijven, want met een verdeeld Europa kun je beter zaken doen.

Anders dan de gemiddelde Amerikaanse kiezer weten de Europese bureaucraten dat hun bijdragen aan de NATO wel degelijk iets voorstellen. Europa en ook Japan financieren in ruil voor vrede, sinds eind jaren 60 het - chronische - monetaire tekort van de Amerikanen. Het kan Brussel toch niet ontgaan zijn dat de VS overal geld leent (overheden en banken), om hun eigen overheidsapparaat draaiende te houden? België, Luxemburg en Nederland behoren tot de grootste kredietverstrekkers van Amerika. De Amerikaanse buitenlandse schuld is de grootste in de wereld, 34,6% van de totale mondiale schuld.

Wat is de reden dat de Europese Unie zich zo laat ringeloren? De Canadezen en ook de Mexicanen en de Panamezen, hebben de zaken iets voortvarender aangepakt. In Canada worden Amerikaanse producten geboycot. Overal circuleren lijsten met alternatieve producten. Europa stuurt alleen Macron naar Washington. Diverse internationale media melden dat Trump de Europese Unie er thans van beschuldigd dat ze opgericht zijn “to screw the US”. Wie gelooft deze onzin?

Vrede in onze tijd
Oekraïne wil vrede. En in ruil daarvoor zijn ze bereid om de Amerikanen toegang te verschaffen tot hun vele bodemschatten. Maar net als Hitler toen, is vandaag Donald Trump niet geïnteresseerd in vredesduiven met olijftakken in hun bekje. Net als Hitler, is Trump vandaag uit op bloed en destructie.

Aan het einde van de Tweede Wereld Oorlog werden de atoombommen ingezet. Hiroshima en Nagasaki. Als er nu oorlog komt zullen atoombommen onderdeel van de reguliere oorlogvoering uitmaken, is de verwachting. Als er nu oorlog komt zullen er mogelijk biologische wapens ingezet worden. Er zal sprake zijn van cyber attacks vanaf allerlei satellieten in de ruimte.

Of...

Of die oorlog er komt? De dreiging wordt met de dag groter. De vrede staat op de tocht. Dus vraag ik weer: waarom reageert Europa zo laks?