De alternatieve dodenherdenking was de mooiste en beste 4 mei-herdenking

Nico schrijft een serie over oorlog, dit is aflevering 52.

In de schaduw van het Haagse Malieveld beleefde ik (met mijn Mieke) gisteravond mijn mooiste en beste 4 mei-herdenking.

Waarom? Omdat het niet alleen over de doden van het verleden, maar ook die uit het heden ging. Omdat het niet nationaal was, maar internationaal. Omdat er geen vlaggen, uniformen en bloemenkransen waren, maar de mogelijkheid om met bloemen en foto’s stil te staan bij alle mogelijke slachtoffers van misplaatst geweld. Omdat in een inclusieve samenleving iedereen erbij hoort. Reden voor dit initiatief: ‘De verschrikkingen van de genocide op Palestijnen en door het hierop terzijde schuiven van de mensenrechten en het internationale recht door de Nederlandse staat.’

De herdenking vond plaats in een prachtig stuk bos tussen het Malieveld en de Koekamp, waarvan het oudste hertenkamp van Nederland onderdeel uitmaakt. Vlak bij het Centraal Station. Het aantal deelnemers was veel groter dan waarop de organisatoren gerekend hadden of de duizend mensen waarvan de NOS via radio en tv melding maakte.

Alle sprekers vonden terecht dat je het verleden niet los kan en mag zien van het heden en dat levende slachtoffers van allerlei vormen van geweld er ook toe doen.

Hedy d’Ancona beet het spits af en verwees naar haar tijdens WO II omgekomen vader, maar vond dat je ook aandacht moet besteden aan wat er nu aan de hand is. De naar Nederland gevluchte Palestijnse fotograaf Mohammed al Zaanoun stond stil bij de oorlog in Gaza. Hij kreeg een groot applaus nadat hij koning Willem Alexander had opgeroepen om zich tegen het oorlogsgeweld in Gaza uit te spreken. De Surinaams-Nederlandse antropoloog Gloria Wekker sprak over ‘mannen die verlangen naar hoe de macht er in de jaren dertig uitzag’. Ze hield ons ook een spiegel voor: “We hebben het buitengewoon getroffen met ons zelfbeeld.” De Bosniër Mustafa Hadzibrahimovic zei: ”We kunnen nog het verschil maken. Vraag je af of je genoeg voor jezelf en de ander openstaat. Zou je iemand een onderduikadres aanbieden als die daarom vraagt?”

Na de gebruikelijke twee minuten stilte kon iedereen onder stemmige muziek bloemen en/of foto’s voor te herdenken individuen bij het podium neerleggen.

In het tv-programma Buitenhof werd ook over het herdenken op 4 mei gediscussieerd. Advocaat Liesbeth Zegveld: “Mensen hebben behoefte aan een handelingsperspectief. Wat doe jij wat binnen jouw macht ligt om bij te dragen? Zo goed als we zijn voor herdenken, zo goed moeten we zijn voor het internationale recht.”  Arnon Grunberg relativeerde: “Toon respect voor de realiteit, die bestaat uit drie nieuwe machtsblokken: China, Rusland en Amerika.”