De bedenkelijke rol van het CDA in tijden van crisis

Vrijdag kwam de top van politiek en agrarisch Nederland bijeen om de boerencrisis te bezweren. Niet de stikstofcrisis want daar willen de veeboeren niets aan doen. Daarom is het nu een boerencrisis.

Je zou denken dat het overleg een vorm van polderen is maar helaas, vanwege de klimaatcrisis staan de polders compleet droog en op harde grond groeit niks. De watercrisis, die er ook al is, heeft zelfs metaforische gevolgen. Polderen lijkt niet meer haalbaar. Kortom, een poldercrisis.

Voeg daarbij dat de stikstofcrisis opgelost moet worden omdat anders de wooncrisis niet bezworen kan worden. En de wooncrisis leidt weer tot een asielcrisis, in die volgorde, al willen agitatoren als Van der Plas je graag het omgekeerde laten geloven. Overigens opvallend dat BBB zich zo tegen migranten keert want haar achterban mag dan graag roepen ‘geen boeren, geen eten’, in werkelijkheid is het ‘geen migranten, geen eten’. Daar komen de Britten nu achter als gevolg van de Brexit. Het land kampt vanwege de gesloten grenzen onder meer met een nijpend tekort aan arbeidskrachten en dreigt in recessie af te glijden.

En dan zijn er nog de energiecrisis, de Oekraïne-crisis, de personeelscrisis en natuurlijk, je zou het  - net als het kabinet - bijna vergeten, de coronacrisis.

Het klinkt alsof we een crisiskabinet nodig hebben dat werkt aan een sfeer van samen aanpakken, de schouders eronder, eendracht maakt macht. Maar het tegendeel is het geval. 

Kijk maar naar wat er vrijdag gebeurde. De poging van Rutte c.s om de opgewonden boeren tot kalmte te manen lijkt faliekant mislukt. LTO-baas Sjaak van der Tak reageerde als door een runderhorzel gestoken op een optimistisch persbericht van Remkes vanwege het gebruik van de polderterm “goede sfeer”. Henk Bleker, voorzitter van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) en als oud-staatssecretaris landbouw voor het CDA hoogstpersoonlijk verantwoordelijk voor het ontstaan van de stikstofcrisis, verklaarde na afloop “woedend” te zijn over de houding van het kabinet. 

Bleker is inmiddels overgestapt naar Forum voor Democratie maar Van der Tak is ook een kopstuk van het CDA. En in de radicale boerenactiegroep Agractie maken CDA’ers als Erik Luiten en Cees de Jong de dienst uit. In de kabinetsdelegatie ontbrak de coalitiepartij echter opvallend genoeg. Het kan een toevallige samenloop van omstandigheden zijn. Want tja, wie zou er namens het CDA moeten aanschuiven? CDA-leider en minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra? Ligt niet voor de hand, ook al wordt het stikstofprobleem vooral veroorzaakt door exportproducten. 

Hoekstra is trouwens erg stil in deze crisisperiode. In het verleden mocht hij Zuid-Europese landen graag luidruchtig de oren wassen omdat ze zich niet aan zijn normen hielden. Of in een spraakmakende lezing een Turkse migrant terechtwijzen die zich waardeloos gedroeg ten opzichte van vrouwen. Maar voor de losgebroken boeren, die dreigend en brandstichtend door het land trekken, ging de strenge Hoekstra diep door de knieën. Hij bood hen zelfs excuses aan. Net als Mark - “rot op” - Rutte vrijdag. De sorry-cultuur is weer helemaal terug.

Het CDA speelt een merkwaardige rol in deze crisis. De partij ziet met angst en beven de provinciale verkiezingen van maart tegemoet. Van de 151 provinciale CDA-zetels in 2007 waren er in 2019 nog maar 72 over. Het aantal Eerste Kamerzetels liep daardoor ook fors terug, van 21 naar 9. Vorige keer werden alle zetels opgeslokt door Forum, nu dreigt BBB de christendemocraten te verpletteren. Is de voorheen oppermachtige christendemocratische partij straks gereduceerd tot een mini-fractie. Er is kortom, ook sprake van een crisis bij het CDA. Dat leidt in maart mogelijk zelfs tot een kabinetscrisis.

In plaats van aan de noodzakelijke eendracht te werken helt de partij nu, net als in 2002 en 2010, opnieuw over naar extreemrechts dat zich inmiddels met succes heeft genesteld tussen de loeiende veeboeren. Beroepskeffer Van den Oever (FDF) kon niet achterblijven bij de stevige taal van de CDA’ers en dreigde prompt met de “hardste acties” ooit. De vraag is of hij daarmee zijn eigen glazen ingooit. Zijn intimiderend vermogen verliest immers aan kracht als de komende acties niet echt hard genoeg blijken. 

Zo werkt het CDA verdere radicalisering in de hand om de eigen huid te redden. Wie had dat ooit gedacht van de partij van normen en waarden? In tijden van crisis leer je elkaar pas echt kennen.