‘De democratie is in groot gevaar’

“De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los.” Dat zegt emeritus hoogleraar parlementaire democratie Joop van den Berg in de podcast Betrouwbare Bronnen. Hij vreest dat het wel eens zo zou kunnen zijn dat de democratie, zoals we die gekend hebben, een voorbije periode is. Dit geldt voor veel landen waar radicaalrechts aan invloed wint of zelfs macht heeft.

In Nederland ziet Van den Berg met het kabinet-Schoof een coalitie die niet – zoals gebruikelijk – onder leiding staat van een minister-president, maar in feite van de fractievoorzitter van de PVV. Geert Wilders heeft er volgens hem belang bij dat problemen niet worden opgelost. De vermeende ‘asielcrisis’ moet als zodanig blijven bestaan, want die is de reden van bestaan voor de PVV. “Voor de democratie als zodanig is dit heel slecht”, waarschuwt Van den Berg. “Juist ook de mensen die op de democratie vertrouwen, keren zich er dan van af.”

De kabinetsformatie is een half jaar geleden niet afgerond, maar in feite mislukt. Daardoor bevinden we ons in een permanente situatie van onderhandeling, zegt Joop van den Berg. Hij verbaast zich dat oud-formateur Richard van Zwol in de media benadrukt dat hij zo tevreden is met het kabinet. Daarmee beschadigt hij als staatsraad de Raad van State, die de regering onafhankelijk moet adviseren.

Premier Dick Schoof heeft geen gezag, meent Van den Berg. Het kabinet heeft geen autoriteit, veel bewindslieden zijn ‘onthutsend incompetent’. De coalitie heeft geen samenhang en de fractieleiders tonen zich permanent argwanend. "Men probeert alles om concrete wetgeving te vermijden, want dan valt de coalitie uit elkaar omdat ze het niet eens worden."

Binnen de coalitie valt de stilte van de VVD op, zegt Van den Berg. "VVD-leider Dilan Yesilgöz heeft zichzelf uitgeleverd aan Wilders door alleen over rechts te willen."