De dubbele moraal van de sportjournalistiek is uiterst pijnlijk

Al anderhalf jaar lang wordt Israël door de internationale gemeenschap ongestraft in staat gesteld de meest weerzinwekkende genocidale misdaden te plegen. Ook deze maand vinden er weer dagelijks massaslachtingen plaats op Palestijnen in Gaza.

Desondanks hebben we nog geen enkel moment kunnen meemaken waarop journalisten en talkshowhosts van de mainstream media onze politiek verantwoordelijken stevig onder druk zetten om verantwoording af te leggen over hun pertinente weigering in te grijpen. Niet in Nederland, niet in andere Westerse landen.

In ons land zien we dus geen Eva, Jeroen, Beau, Humberto, Sven, Arjan, Mariëlle of Maaike die onze politiek leiders messcherp bevragen over het totale falen van Nederland en de internationale gemeenschap. Angélique Eijpe refereerde dan ook terecht aan de slappe vraagjes aan minister Veldkamp in een Buitenhof-uitzending van afgelopen zondag. In welk programma ook, dit type zwakke vraagstelling is inmiddels verworden tot onze journalistieke standaard als het gaat om Israël/Palestina.

Mede door journalistieke gemakzucht is het niet verwonderlijk dat geen enkele politiek verantwoordelijke zich door onze media onder druk voelt gezet strafmaatregelen tegen Israël te nemen. En dat terwijl élke politicus, élke minister, élke regeringsleider waar ook ter wereld dondersgoed weet: in historisch Palestina wordt alles in het werk gesteld in een poging het Palestijnse leven, de Palestijnse cultuur, de Palestijnse geschiedenis te vernietigen. Ik schreef daar afgelopen zaterdag over.

Dat ik desondanks in mijn opinie van vandaag níet inga op onze politiek journalisten, maar voor de verandering de lens scherp stel op de sportjournalistiek, zal de lezer daarom misschien verbazen. Toch heb ik daarvoor een belangrijke reden. 

Waarom ook de sportjournalistiek faalt
De sportjournalistiek is als geen ander gewoon druk te leggen op onze sportbonden, sporters én politiek verantwoordelijken zodra er sporttoernooien plaatsvinden in landen waar mensenrechten met voeten worden getreden.     

Zo herinneren we ons allemaal hoe er jarenlang - en op een bepaald moment zelfs dagelijks - schande werd gesproken over de organisatie van het WK voetbal in Qatar. Ook kennen we de denigrerende wijze waarop er door de sportredacties van onze media wordt gepraat over voetballers die in ‘de zandbak’ van Saoedi-Arabië, Qatar of de Verenigde Arabische Emiraten ‘hun zakken vullen’. Verder is het uitspreken tegen, dan wel cynisch reageren op, sporttoernooien in Saoedi-Arabië meer regel dan uitzondering. Over Rusland en China werden en worden eveneens zorgen over mensenrechtenschendingen geuit.

En laat één ding duidelijk zijn: ik ben de laatste om al die terechte uitingen van zorg en kritiek ter discussie te stellen.

Maar zodra het gaat over Israël en de Verenigde Staten? Dan zwijgen onze sportjournalisten. Geen woord over de schande dat een van de meest criminele landen ter wereld aan Europese sporttoernooien mag blijven deelnemen. En geen enkel vraagteken bij de grote sportevenementen die in de Verenigde Staten worden gehouden: het WK voetbal voor clubteams van dit jaar, het WK voetbal voor landenteams van volgend jaar én de Olympische Spelen van 2028.

Geen Erik Dijkstra die in onze talkshows schande komt spreken over sporttoernooien in een land dat in het plegen van genocidale misdaden als geen ander partner in crime is. Geen cynische Hugo Borst die in zijn columns hamert op mensenrechtenschendingen in Arabische landen, maar zwijgt over de sportswashing door de VS en Israël. En ook geen Sjoerd Mossau die sporters en sporttoernooien in ‘de woestijn’ maar al te graag onder vuur neemt, maar geen enkel woord weet te vinden zodra het de VS en Israël betreft.

Al decennia geleden blonk onze sportjournalistiek uit in de neerbuigende wijze waarop werd gesproken over ‘dát soort landen’, onder meer doelend op Afrikaanse landen die volgens de sportredacties zó minderwaardig waren dat je daar(mee) niet moest gaan sporten. Het voortdurende ophemelen van alles dat uit de Verenigde Staten komt, en tegelijkertijd uiterst cynisch benaderen van onder meer Afrikaanse en Arabische landen, heeft eigenlijk altijd in het DNA van onze sportredacties gezeten.

Nu we op een moment in de geschiedenis zijn beland waarin we het bewijs van de barbaarse Amerikaans-Israëlische misdaden al anderhalf jaar lang 24/7 in al zijn gruwelijkheid op onze smartphones binnenkrijgen, kunnen onze sportredacties maar moeilijk afstand nemen van hun adoratie voor de VS.

Ik heb nog niet het begin van een pleidooi kunnen lezen dat het toch absurd is dat we bij de medeplegers van genocidale horrormisdaden gezellig gaan voetballen. Nog niet het begin van een vraag of het voor de paspoorthouders van de 43 landen die op een conceptlijst voor een Amerikaans inreisverbod staan wel mogelijk is om aan de voetbal-WK’s deel te nemen. En mocht er voor sommige voetballers een uitzondering worden gemaakt; hoe veilig is het reizen naar de Verenigde Staten dan eigenlijk in de wetenschap dat mensen met een voor de Amerikaanse president onwelgevallige mening nu al door de immigratiedienst worden opgepakt om het land uit te worden gezet? Er zijn nogal wat voetballers van potentiële WK-deelnemers die zich nadrukkelijk over Israëls misdaden tegen de menselijkheid hebben uitgesproken; en we weten inmiddels wat er in de VS gebeurt met niet-Amerikaanse ingezetenen die zich solidair verklaren met het Palestijnse volk.   

De afgelopen anderhalf jaar is dankzij onze smartphones duidelijker dan ooit geworden dat de Verenigde Staten tot de meest criminele landen ter wereld behoren. Maar nu het geen Arabisch land betreft, doen onze sportredacties er opeens het zwijgen toe. De dubbele moraal is stuitend.

Media spelen een essentiële rol in onze democratie. Zij controleren en bevragen de macht en agenderen maatschappelijke vraagstukken. Maar zodra het Israël/Palestina betreft, nemen onze sport- en politieke redacties hun taken totaal niet serieus.

Het is dan ook uiterst teleurstellend te moeten vaststellen dat in de beleving van onze sportredacties genocidale misdrijven blijkbaar onder de dusdanig kleine vergrijpen vallen, dat je daar geen ‘bevriende natie’ voor aan de schandpaal nagelt.