De haat tegen moderne moslima Selma Omari en wat ik leerde in Irak

Twee weken in Irak brachten mij dichter bij een cultuur en religie die ik daarvoor vooral vanuit de media kende. Ik was daar samen met een aantal jonge moslims, die ik vooraf niet kende. Ik maakte kennis met de Iraakse bevolking, hun manier van leven en de rol van de islam. Maar door mijn medereizigers ook met een gemeenschap die dichter bij huis is: Nederlandse moslims.

Als atheïst vond ik het fascinerend om te ontdekken wat hen drijft en belangrijk is in hun leven. Wat onze gesprekken bijzonder maakte, is dat we elkaar niet probeerden te overtuigen, maar naar elkaar luisterden. Zonder oordeel. Deze open houding was een rode draad in mijn ervaring: een moskee waar de deur altijd openstaat voor een gesprek, mensen die interesse tonen in je verhaal, en een geloof dat voor velen niet alleen regels maar ook een bron van inspiratie en verbinding is. 

Toch botste deze ervaring vanochtend met wat ik op Instagram tegenkwam. Ik zag een filmpje over Selma Omari, een jonge vrouw die probeert een balans te vinden tussen haar rol als moderne moslima, alleenstaande moeder en carrièrevrouw. Het filmpje riep felle reacties op, vooral van andere moslims. De kern van de kritiek? Dat ze zichzelf als moslim profileert terwijl ze als alleenstaande moeder niet zou voldoen aan bepaalde normen.

Die reacties verbaasden me. Het was een groot contrast met mijn ervaring in Irak – en met de islam zoals ik die daar heb leren kennen. Waar ik gastvrijheid en nieuwsgierigheid ontmoette, zag ik in de commentsectie een brij van oordeel en verdeeldheid. Het riep bij mij vragen op: wat zegt dit over de manier waarop sommige moslims met elkaar omgaan? Welke boodschap zenden deze harde oordelen uit naar mensen die minder bekend zijn met de islam?

Dit soort online discussies kunnen misleidend zijn. Ik schreef een aantal jaar geleden ook al over de valkuil om commentsecties op sociale media te zien als een representatie van de samenleving. Dat is een vergissing die we snel maken, omdat sociale media hedendaags een belangrijke rol spelen in hoe en waarover wij onze meningen vormen. Maar deze reacties zijn eerder een uitvergroting van extreme meningen, dan dat het opinie representeert van een groep.

De islam die ik heb leren kennen in Irak, is er een van dialoog, begrip en verbinding. Het is jammer dat dit beeld vaak naar de achtergrond verdwijnt door online verdeeldheid. Deze reacties scheppen niet alleen een eenzijdig beeld van de islam, maar verkleinen ook de ruimte voor een gesprek dat gebouwd is op wederzijds begrip. Voor mensen in Nederland die weinig van de islam kennen – en misschien een vooroordeel hebben – wil ik een uitdaging voorstellen: stap eens een moskee binnen en ga het gesprek aan. Luister naar elkaar, zonder oordeel. De deur staat altijd open, maar trek wel eerst je schoenen uit.

Noot: Dit fenomeen beperkt zich niet tot de islam, maar is iets dat zich breed manifesteert in onze samenleving. Naar mijn mening draagt het bij aan de polarisatie binnen de maatschappij als geheel, maar ook binnen kleinere subgroepen.