De kunst van mens blijven in onrustige tijden

Het is makkelijk om in deze tijden emotioneel meegesleept te worden door de heftige debatten en verhitte standpunten die onze samenleving lijken te overspoelen. Politici en opiniemakers buigen zich over ieder probleem, groot of klein, en vinden manieren om emotie, urgentie en een gevoel van crisis op te roepen. Ze schilderen de ander vaak af als een bedreiging voor "onze" manier van leven, een vijand die onze samenleving naar de afgrond voert. De toon is steeds luider, de woorden steeds scherper. En daar staan wij, gewone mensen, middenin deze maalstroom van meningen en emoties.

In deze mix van dreigende taal en grootse beloftes schuilt een gevaar dat over het hoofd wordt gezien: we riskeren het om psychologische marionetten te worden. Een groot woord, maar toch. Hoeveel van onze opwinding, verontwaardiging of boosheid wordt bewust aangewakkerd door mensen die er zelf baat bij hebben? Hoe vaak spelen we mee in een spel waarin wij niets winnen, maar waarin anderen juist hun macht versterken? Politici en publieke figuren die onrust en angst zaaien, hebben belang bij het vergroten van die spanningen. Hun winst zit in ons verlies aan rust, kalmte en verbinding met elkaar.

We kunnen ervoor kiezen om niet mee te gaan in deze ophitsing. We kunnen ervoor kiezen om stil te staan, even diep adem te halen en ons af te vragen: "Wat betekent dit écht voor mij? Wat betekent dit voor mijn buren, mijn collega’s, mijn vrienden en familie?" De wereld is zelden zo zwart-wit als die soms gepresenteerd wordt, en onze samenleving draait op nuance. Die nuance, het vermogen om anderen te begrijpen, te respecteren en soms gewoon met rust te laten, is misschien wel het waardevolste wat we hebben.

Dit betekent natuurlijk niet dat we onze ogen moeten sluiten voor problemen of onrecht. Genuanceerd denken, met elkaar in gesprek gaan, en onze idealen verdedigen blijft van groot belang. Maar we kunnen dat doen zonder marionet te worden, zonder emotioneel over de kling gejaagd te worden door retoriek die ons steeds verder uit elkaar drijft. We kunnen ervoor kiezen om mens te blijven, om met elkaar te blijven praten en te blijven zoeken naar wat ons bindt in plaats van wat ons verdeelt.

Juist in deze tijden is er behoefte aan kalmte en vastberadenheid. Laten we onszelf niet steeds verliezen in de waan van de dag, laten we geen "useful idiots" worden die reageren op het toneel van de polarisatie zonder ons af te vragen waarom. Blijf nadenken, blijf vragen stellen, en blijf vooral de ander zien als medemens. In een wereld die in rap tempo verhardt, is het mens blijven misschien wel de grootste daad van verzet.