De nieuwe muilkorf heet femininity

Waarom het beeld van de volgzame vrouw een comeback maakt, en waarom we daar iets van moeten zeggen.

Waarom kiezen jonge vrouwen vrijwillig voor het beeld van de TradWife? Waarom spiegelen ze zich aan influencers in beige jurken met geforceerde glimlach? Waarom lijkt het tegenwoordig ‘empowerend’ om je eigenheid in te ruilen voor een perfecte eyeliner, lipfillers en gehoorzaamheid?

De nieuwe, glanzende versie van vrouwenonderdrukking noemt zich ‘femininity’. Ze verwerpt feminisme als ‘woke’ en belooft rust, luxe en een man die voor je zorgt. Maar wat ze niet vertelt, is dat wie betaalt, ook bepaalt. Dat afhankelijkheid zelden vrijblijvend is. Dat je kleiner wordt naarmate zijn inkomen stijgt. En dat je met lege handen achterblijft als het misgaat, ook al houd je jezelf voor dat het jou niet zal overkomen.

Wat hebben mannen aan zulke vrouwen? Voor sommige mannen is het comfortabel: geen partner, maar een geruststellende trophy wife. Geen gelijkwaardigheid, maar volgzaamheid. Ze stelt geen vragen, vraagt geen kwetsbaarheid, zal hem nooit overstijgen. Een veilige keuze in een wereld waar gelijkwaardigheid soms als bedreiging voelt. Win-win voor wie zijn machtspositie niet op wil geven.

En zij? Zij denkt misschien: laat mij mooi zijn, gedwee, verzorgd. Ik kies hier zelf voor. Hij zorgt voor het geld, ik voor het huis. Een man die alles voor me betaalt, die me goedkeurt, mij beschermt. Wat is daar mis mee?

Dat wordt pas duidelijk wanneer je niet kunt vertrekken zonder alles te verliezen. Wanneer je financiële bestaansrecht samenvalt met zijn gemoedstoestand. Als je identiteit op zijn naam en status leunt. Dan is er geen vrijheid, alleen afhankelijkheid. Dan is er geen keuzevrijheid, alleen de illusie ervan. Dan ruil je autonomie in voor goedkeuring, en stilzwijgen voor zekerheid.

Niet omdat vrouwen per se ‘girlbosses’ moeten worden in een kapitalistisch systeem. Maar omdat autonomie geen luxe is. Het is fundament. Zelf geld verdienen is macht. De macht om ‘nee’ te zeggen. Om te kiezen. Om niet te hoeven vragen. Want zolang je toestemming nodig hebt, ben je geen partner, maar ondergeschikte. Dan speel je een bijrol in je eigen leven.

We noemen het vrouwelijkheid, maar het is een vrouwbeeld dat tot decor is gereduceerd. Dat zich ‘empowered’ noemt, maar alleen binnen de grenzen van mannelijke goedkeuring. Een vrouw die leeft in dienst van een ander.

Melania Trump is daarvan het symbool geworden. Altijd perfect, altijd stil. Een zorgvuldig gecreëerd beeld: elegantie als harnas, glimlachen op commando. Ze heeft ‘het gemaakt’ in de wereld van goud en glitter, maar binnen het systeem dat haar opsluit. Geen speler, maar een prijs. Geen stem, maar een script.

En dat is nu het rolmodel dat populair wordt. Niet de vrouw die weigert, spreekt, strijdt. Maar de vrouw die haar glimlach draagt als muilkorf en haar afhankelijkheid verkoopt als luxe. Zo ziet onderwerping eruit in designerjurk. Keurig, esthetisch, en vooral veilig voor het patriarchaat. Het ideale uithangbord voor een conservatief gedachtegoed dat wereldwijd weer aan kracht wint.

Onderdrukking werkt het best wanneer onderdrukten eraan meewerken.

Vrouwen zijn niet geboren om altijd maar lief te zijn en te behagen. Niet om alleen esthetisch aanwezig te zijn. Het is onze taak om te breken met wat ons klein houdt. Om uit het keurslijf te breken waarin generaties vrouwen gevangen zaten. Om het patriarchaat oncomfortabel te maken. Om ruimte op te eisen.

Je bent geboren om voluit te leven. En voluit leven betekent: spreken, grenzen stellen, rouwen, voelen, weigeren. Ook als dat anderen onwelgevallig is.