De onwaarschijnlijke val van een burgemeester

Ik was geschokt toen ik het NRC-verhaal las over de val van de burgemeester van Groningen, Koen Schuiling. Niet omdat een burgemeester geen fouten kan maken, maar omdat dit dossier laat zien hoe een combinatie van tunnelvisie, politieke druk en maatschappelijke reflexen in korte tijd een bestuurlijke carrière kan breken.

Van incident naar 'zaak'
Wat begon met een vaag incident op een parkeerplaats, Schuiling die ’s avonds in zijn auto werd aangesproken door de politie, groeide via mondelinge overdrachten bij politie en OM uit tot een ‘zaak’ van schennis van de eerbaarheid. Nog vóórdat het hoger beroep was afgerond, zou het ministerie van BZK al hebben aangedrongen op vertrek, met schorsing als dreigend zwaard. Dat is geen zorgvuldige besluitvorming, dat is risicoloos managen.

Homofobie en beeldvorming
Daarbij valt op hoe snel de beeldvorming werd gekleurd door suggesties en stigma’s. Zeker bij zedenzaken kan homofobie een rol spelen. De context van een auto, een onderbroek, insinuaties – het voedt vooroordelen en morele paniek, in plaats van een eerlijk onderzoek.

Vertrouwen in justitie en overheid
Het resultaat? Niet alleen een gevallen burgemeester, maar vooral een harde klap voor het vertrouwen in justitie en overheid. Want als reputatiebeheer zwaarder weegt dan waarheidsvinding en rechtsstatelijke zorgvuldigheid, voelen burgers zich in de kern niet beschermd maar opgeofferd.

Noodzaak van evaluatie
Juist nu is het nodig om dit proces openbaar en onafhankelijk te evalueren. Niet om één persoon vrij te pleiten of te veroordelen, maar om te laten zien dat onze instituties bestand zijn tegen druk, framing en vooroordelen. Alleen zo houden we onze democratie geloofwaardig.