De Oscars en diversiteit: Hollywood heeft nog een lange weg te gaan

Als we de mediaberichtgeving van afgelopen week mogen geloven, dan waren de Oscars van dit jaar de ‘meest cultureel diverse ooit’. Niet eerder waren zoveel niet-witte acteurs, actrices, filmmakers en films genomineerd in de belangrijkste categorieën (beste hoofd- en bijrollen, beste scenario, beste regie, beste buitenlandse film en beste film). Vijf van hen wonnen uiteindelijk een Oscar. Dat is een unicum in de geschiedenis van de Oscars en de betekenis daarvan voor de strijd voor meer culturele diversiteit in Hollywood kan niet worden onderschat. Terecht dus dat deze positieve ontwikkeling wordt benoemd in berichtgeving in NRC , Trouw en andere media. Tegelijkertijd verzuimen deze media om deze ontwikkeling kritisch te beschouwen. Naast alle lofuitingen moet namelijk ook worden geconcludeerd dat er qua culturele diversiteit nog het een en ander mis was met deze editie van de Oscars.

De verandering die in Hollywood is ingezet werd onbedoeld gesymboliseerd door de veelbesproken blunder bij de uitreiking van de Oscar voor beste film. De overwegend witte cast en crew van La La Land moest plotseling plaatsmaken voor de grotendeels zwarte cast en crew van Moonlight , de echte winnaar. Een nostalgische, witte Hollywoodfilm – door cultuurcritici als basketballegende Kareem Abdul-Jabar (The Hollywood Reporter , 15 februari) onder andere bekritiseerd vanwege de problematische representatie van niet-witte personen, de inherente ‘witheid’ en het ‘witwassen’ van jazzmuziek – die het veld moest ruimen voor een verfrissende film die de ervaringen van door Hollywood nagenoeg genegeerde zwarte Amerikanen centraal stelt; treffender kon de verandering niet worden verbeeld.

Het is verleidelijk om op basis van het ongekende aantal niet-witte genomineerden en winnaars te concluderen dat het met de culturele diversiteit van de Oscars nu ‘wel goed zit’. Op die conclusie valt echter wel wat af te dingen. Dat de Oscars nog lang niet cultureel divers en inclusief genoeg zijn, werd onderstreept door presentator Jimmy Kimmel. Kimmel maakte grappen ten koste van een vrouw van Aziatische afkomst en Oscarwinnaar Mahershala Ali, een islamitische zwarte Amerikaan. Beiden werden vanwege hun naam en afkomst door Kimmel weggezet als rare ‘vreemdeling’, als ‘de Ander’. Het deed denken aan de Oscaruitreiking van vorig jaar toen presentator Chris Rock en Sacha Baron Cohen racistische opmerkingen maakten over mensen van Aziatische origine. Op sociale media kreeg Kimmel er dan ook meteen van langs vanwege zijn ongepaste, op geracialiseerde vooroordelen gebaseerde grappen. Wat Kimmels opmerkingen extra pijnlijk maakt, is dat de afgelopen weken vele Amerikanen (waaronder Muhammad Ali Jr., inderdaad de zoon van) op vliegvelden zijn aangehouden en ondervraagd vanwege hun ‘on-Amerikaanse’ namen en als de Ander en tweederangsburger werden behandeld.

Wat ook opviel: de voorheen overwegend witte lijst van genomineerden kreeg dit jaar vooral kleur vanwege de inclusie van zwarte acteurs, actrices, filmmakers en films. Genomineerden van bijvoorbeeld Aziatische of Arabische afkomst ontbraken nagenoeg.  Zo bezien blijkt de culturele diversiteit van de Oscars gereduceerd tot een zwart-witkwestie. Dat is een reflectie van de dagelijkse realiteit in Hollywood. Waar zwarte acteurs eindelijk vaker complexe, niet-stereotiepe rollen krijgen in Hollywoodfilms, krijgen andere niet-witte acteurs nog steeds nauwelijks rollen aangeboden en zijn de rollen die ze wel krijgen aangeboden vaak eendimensionaal en stereotiep. Dat blijkt ook uit het relaas van de Iraaks Britse acteur Amrou Al-Khadi in NRC (27 februari) die vooral gevraagd wordt voor het spelen van terroristen. En ook bijvoorbeeld Aziatisch Amerikaanse of Latino Amerikaanse acteurs zijn zelden te zien in substantiële, niet-stereotiepe bijrollen in Hollywoodfilms – laat staan in complexe hoofdrollen.

Na het #OscarsSoWhite-protest van vorig jaar was de Academy er veel aan gelegen om de eigen organisatie cultureel diverser en inclusiever te maken. Het zijn de leden van de Academy die uiteindelijk bepalen welke personen en films worden genomineerd voor een Oscar. De Academy heeft nu inderdaad aanzienlijk meer niet-witte leden dan voorheen en dat zal zeker een rol hebben gespeeld bij de samenstelling van de minder witte lijst van genomineerden van dit jaar. Maar Hollywood, en daarmee de leden van de Academy, moet meer in het werk stellen om een daadwerkelijk inclusieve invulling te geven aan culturele diversiteit – zowel op de werkvloer als in het beeld. Het gaat niet alleen om het benoemen van meer niet-witte leden van de Academy, maar ook om het veranderen van de cultuur binnen traditionele, witte Hollywoodbolwerken als de Academy en de filmstudio’s. Wanneer zij culturele diversiteit en inclusiviteit oprecht als essentiële waarden omarmen, zullen er meer films worden gemaakt die recht doen aan de culturele diversiteit in de samenleving. En dat zal uiteindelijk leiden tot toekomstige edities van de Oscars die écht cultureel divers en inclusief zijn.