De wooncrisis los je niet op door migratie de schuld te geven

Met de verkiezingen in aantocht buitelen politici over elkaar heen met plannen voor de woningmarkt, maar hoe gaan zij daadwerkelijk de wooncrisis aanpakken? In het recent gelanceerde woonkieskompas bekennen partijen kleur. Maar één frame blijft telkens terugkomen: de lange wachttijden zijn de schuld van migranten. Dat is niet alleen onjuist, maar ook oneerlijk.

Uit het Woonkieskompas blijkt dat verschillende partijen (PVV, VVD, BBB, SGP, JA21 en FvD) het beperken van migratie als dé oplossing zien voor het woningtekort. Zelfs de VVD, ooit de partij van ‘bouwen, bouwen bouwen,’ schaart zich nu achter de stelling dat ‘de oplossing voor het woningtekort meer ligt in het beperken van migratie dan in het bouwen van woningen.’

Opvallend genoeg zijn het vaak dezelfde partijen die liever koopwoningen bouwen dan sociale huurwoningen. Het CDA, VVD, JA21, SGP, FvD en BBB geven hier de voorkeur aan. Wie dus migratie als oorzaak van de wooncrisis aanwijst, blijkt vaak ook niet bereid te investeren in extra sociale huurwoningen.

Veel Nederlanders maken zich zorgen over het migratiebeleid en achten grip op migratie noodzakelijk, maar politici die dit aanwijzen als dé oplossing voor de wooncrisis maken op een verkeerde manier misbruik van de zorgen die mensen soms hebben.

De cijfers laten namelijk iets anders zien. Het totale aantal sociale huurwoningen dat jaarlijks wordt toegewezen, daalde de afgelopen tien jaar met ruim een kwart: van 224.000 in 2015 naar 166.000 in 2023. Dat is een afname van 27 procent. Jaarlijks gaan er ongeveer 15.000 woningen naar statushouders, nog geen tien procent van het totaal.  De daling in toewijzingen komt dus niet doordat woningen ‘weggegeven’ worden aan specifieke groepen, maar doordat er simpelweg veel minder sociale huur beschikbaar is.

Met minder migratie lossen we dat probleem niet op. Wat nodig is, is een forse uitbreiding van het aantal betaalbare woningen. Woningcorporaties moeten meer ruimte krijgen om te investeren in nieuwbouw en renovatie, en gemeenten moeten sneller locaties aanwijzen.

Ook de norm van 30 procent sociale huur per gemeente is niet meer toereikend. Als we de wachttijden echt willen verkorten, moeten we die ophogen naar 40 procent. Veel nieuwbouw van corporaties is nu vervanging van gesloopte woningen: het netto aantal sociale huurwoningen stijgt nauwelijks.

Opvallend genoeg zijn er maar een paar partijen die echt op die lijn zitten. Alleen GroenLinks-PvdA, SP, Partij van de Dieren en Denk antwoorden “eens” op deze stelling in het Woonkieskompas. Zolang de politiek vasthoudt aan 30 procent, zullen de wachttijden blijven oplopen.

Het oplossen van de woningcrisis vraagt om visie, lef en een eerlijke analyse. Niet om het aanwijzen van een zondebok. Nederland heeft eerder laten zien dat het kan: in de decennia na de oorlog bouwden we honderdduizenden betaalbare woningen en werd volkshuisvesting gezien als publieke taak. Als we betaalbaar wonen echt belangrijk vinden, moeten we dat besef terugvinden. De wooncrisis los je niet op door mensen uit te sluiten, maar door weer te gaan bouwen voor iedereen.