Debatpuinhoop: Rompkabinet VVD-BBB mag doorgaan als zielig zooitje en wil niet over de genocide praten

Het demissionaire rampkabinet-Schoof, of wat daar nog van over is, mag ondanks de politieke crisis doorregeren, maar moet zich beperken tot het hoogst noodzakelijke. Dat werd duidelijk tijdens het Kamerdebat woensdag over de ontstane situatie na het vertrek van NSC uit het demissionaire kabinet. VVD en BBB, de overgebleven partijen die samen nog maar 32 zetels hebben, krijgen weliswaar de ruimte om de negen vrijgekomen ministersposten op te vullen, maar moeten nu voor elke maatregel op zoek naar steun van de oppositie.

Oppositiepartijen als GroenLinks-PvdA, CDA en D66 willen dat meer onderwerpen controversieel worden verklaard, zodat het rompkabinet geen ruimte meer heeft voor nieuw beleid. Afgelopen week verkeerde BBB-leider Van der Plas nog in de illusie dat ze stug door kon regeren.

Het debat werd zoals verwacht overschaduwd door de genocide in Gaza, de reden waarom NSC uit het kabinet stapte. Oppositiepartijen zetten het kabinet onder druk om alsnog extra sancties tegen Israël in te voeren. Vooral GroenLinks-PvdA, Volt en Denk vielen de overgbleven coalitiepartijen hier hard op aan. Yesilgöz draaide het oude riedeltje af dat Nederland heus wetgeving voor een handelsembargo tegen illegale Israëlische nederzettingen wil voorbereiden, maar dat dit eerst op Europees niveau geregeld moet worden. Ook beweerde Yesilgöz dat er "al heel veel wordt gedaan" met het oog op Gaza.

Timmermans sloeg daarop Yesilgöz om de oren met de motie om ernstig zieke kinderen uit Gaza te verzorgen in Nederland die onder meer door de VVD werd weggestemd. Volgens Timmermans zit er een groot verschil tussen de woorden van Yesilgöz en haar daden. Dat Yesilgöz met haar eigen kwaadaardige stemgedrag wordt geconfronteerd noemt de VVD-leider "polariserend" en "niet ok".

In zijn eigen eerste termijn liet Timmermans weten dat GroenLinks-PvdA het buitenlandbeleid van het rompkabinet alleen steunt als dat werkelijk stappen zet om de druk op Israël op te voeren. Hij noemde als voorbeeld de recente Israëlische aanval op een ziekenhuis in Gaza waarbij zeker twintig mensen om het leven kwamen. "Nederland is verdragsrechtelijk verplicht hiertegen op te treden."

BBB-leider Caroline van der Plas wilde woensdag tijdens het Kamerdebat zelfs helemaal niet praten over de situatie in de Gazastrook. Ze wilde het alleen hebben over hoe het verder moet gaan met het kabinet dat alleen nog gesteund wordt door BBB en VVD. Laurens Dassen (Volt) wilde toch van Van der Plas weten of zij nog steeds een boycot van illegale nederzettingen op de bezette Westoever steunt. De BBB steunde eerder een dergelijke motie. Van der Plas wilde er ondanks aandringen niet op ingaan. Daar komen volgens haar nog "genoeg debatten" over. Een "schandalige reactie", noemde Dassen dat antwoord.

Het toch al demissionaire kabinet raakte voor het weekend in een diepere crisis nadat ook NSC uit de coalitie stapte. Dat gebeurde nadat Caspar Veldkamp de handdoek in de ring gooide omdat hij door VVD en BBB voortdurend werd tegengewerkt bij voorgenomen sancties tegen terreurstaat Israël. Hierop stapten ook alle andere NSC-bewindslieden uit het kabinet.

NSC-fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven legde tijdens het debat nog maar eens uit waarom haar partij het kabinet heeft verlaten. Daarbij verwees ze naar het regeerakkoord. ‘Daarin stond dat Nederland zich zou uitspreken en actie zou ondernemen waar mensenrechten worden geschonden.’ Volgens Van Vroonhoven is dat precies wat minister Veldkamp wilde doen: 'Maar jongens, jongens, van zijn collega’s kreeg hij die ruimte niet. Dan is er maar één conclusie. Zo kunnen wij het landsbelang niet meer dienen. Je kunt als partij geen verantwoordelijkheid dragen voor onverantwoordelijk beleid.’

De kans op een motie van wantrouwen lijkt klein. PVV-leider Geert Wilders, die het kabinet omschreef als "een ongelofelijke bende", zei geen motie van wantrouwen te zullen steunen omdat dat "een nog grotere puinhoop" zou opleveren. Ook andere oppositiepartijen spraken hun steun uit voor de doorstart, al stellen zij wel voorwaarden aan het beleid van het rompkabinet tot de verkiezingen van 29 oktober.

Het rompkabinet telt nog maar 32 zetels. Nederland is nog acht weken verwijderd van de verkiezingen, waarna vermoedelijk maandenlang moet worden gesteggeld over de vorming van een nieuwe coalitie. Al met al zullen deze puinhopen van rechts er toe leiden dat Nederland voor langere tijd volledig onbestuurbaar is.