Deradicalisering van de Israëlische samenleving is een randvoorwaarde voor vrede

Wil het vage 20-puntenplan van de Amerikaanse president op termijn daadwerkelijk kunnen resulteren in een door ons allemaal gehoopte duurzame vrede tussen Israël en Palestina, dan is deradicalisering van de Israëlische samenleving een absolute randvoorwaarde.

“De reactie van Hamas op het plan van president Trump om de oorlog te beëindigen is helaas voorspelbaar. Een klassiek ‘Ja, maar’. Geen ontwapening, Gaza onder Palestijns gezag houden en de vrijlating van gijzelaars koppelen aan onderhandelingen. Dit is in wezen een afwijzing door Hamas van president Trumps ‘graag of niet’-voorstel.”  Aldus de Amerikaanse senator Lindsey Graham op X naar aanleiding van de reactie van Hamas gisterenavond op het 20-puntenplan van Donald Trump.

En dit is precies het antwoord dat de Israëlische regering waarschijnlijk ook van de Amerikaanse president had verwacht. Het moet dan ook als een grote schok zijn gekomen dat de iets latere reactie van Trump een totaal andere bleek. Met zijn wens om de Nobelprijs voor de Vrede te krijgen in het achterhoofd, gelooft hij dat Hamas - met de reactie dat men de gijzelaars wil vrijlaten maar ook verder wil onderhandelen - klaar is voor een duurzame vrede en roept Israël op de bombardementen op Gaza onmiddellijk te beëindigen.

De voor velen onverwachte reactie van de Amerikaanse president laat de Israëlische regering daarom geen keus dan de genocidale oorlog tegen het Palestijnse volk vooralsnog af te schalen. Tegelijkertijd zal Israël de komende tijd blijven zoeken naar excuses om de etnische zuivering van Palestina voort te zetten en Gaza en de Westelijke Jordaanoever definitief in zijn geheel in te lijven. De criminele ambities veranderen niet, maar moeten voor nu wel voor een deel in de ijskast worden gezet.

Dat is allemaal het directe gevolg van de overmoed van de Israëlische premier Netanyahu die misschien wel - laten we het hopen - resulteerde in de grootste strategische fout uit zijn talloze regeerperiodes: de aanval op Hamas in Qatar. Want het waren de Verenigde Staten zelf die in 2011 - na het uitbreken van de Syrische burgeroorlog - aan Qatar vroegen de verhuizing van de Hamas-leiding van Syrië naar Qatar te faciliteren, om zodoende de communicatie met de beweging te vergemakkelijken.

De aanval van Israël op Hamas in Qatar was dan ook een gamechanger. Het bracht de Arabische en moslimlanden bij elkaar, waarna ze in een gesprek met Trump in New York met één mond praatten over de wijze waarop Israëls genocidale oorlog kon worden beëindigd. Trumps op business deals (lees persoonlijke verrijking) gebaseerde vriendschap met onder meer de emir van Qatar en kroonprins van Saoedi-Arabië deed de rest. Want voor Trumps persoonlijke belangen zijn Qatar en Saoedi-Arabië essentiëler dan het voor hem persoonlijk irrelevante Israël.

Dat laatste werd niet alleen duidelijk uit het vernederende telefoontje dat Netanyahu moest plegen met de emir van Qatar, maar ook uit Trumps executive order waarin de Verenigde Staten beloven de veiligheid van Qatar voortaan te garanderen als het land opnieuw door een buitenlandse mogendheid zou worden aangevallen.

De toekomst is niet te voorspellen
Wat er op korte termijn gaat gebeuren is volstrekt onvoorspelbaar. Wát als Donald Trump komende vrijdag níet de Nobelprijs voor de Vrede blijkt te krijgen? Slaat hij dan als een blad aan een boom om?  

Bovendien is Trumps 20-puntenplan geen inhoudelijk plan maar slechts het begin van een road map naar een vage vorm van co-existentie tussen Israël en de Palestijnen, waarbij feitelijk aan Hamas wordt gevraagd zich over te geven. Het 20-puntenplan roept meer vragen op dan dat het antwoorden geeft. Tegelijkertijd geeft op korte termijn alleen acceptatie van dit ‘plan’ enige hoop op verlichting van het lijden van het Palestijnse volk in Gaza. 

Ook na de Amerikaanse eis aan Israël om de bombardementen op Gaza te beëindigen en mee te werken aan de uitvoering van het stappenplan, zal Israël er alles aan doen om de verwezenlijking ervan te doen ontsporen. Tegelijkertijd is de loyaliteit van Trump aan Qatar vele malen groter dan die aan Israël, een land waar de Amerikaanse president persoonlijk geen binding mee heeft. Daar komt bij dat delen van Trumps eigen MAGA-beweging in een voor velen schokkende wending van de politieke werkelijkheid steeds meer afstand nemen van Israël en zelfs lijken op te komen voor de rechten van het Palestijnse volk.

Maar om op de lange termijn Israëls verzet tegen een vredesregeling te breken, geldt één essentiële voorwaarde: deradicalisering van de Israëlische samenleving. Want in Israël zelf is historisch Palestina volledig uitgewist. Uit het onderwijs, uit de media, uit het landschap, uit de taal. Het Israël van 1948/2025 is het Israël dat haar kinderen nóóit inclusief onderwijs heeft willen geven.

Al in een eerdere opinie gaf ik aan dat de Israëlische onderzoeker Nurit Peled-Elhanan jarenlang Israëlische schoolboeken heeft bestudeerd en daarin niet alleen racisme aantrof, maar meer nog, een racisme dat jonge Israëliërs voorbereidt op hun verplichte militaire dienst: ”Het doden van Palestijnen in 1948 wordt in schoolboeken afgeschilderd als iets dat noodzakelijk was voor het voortbestaan van de Joodse Natiestaat. De bloedbaden worden niet ontkend, maar voorgesteld als iets dat op de lange termijn goed was.”

Israël heeft haar kinderen altijd opgevoed met de idee dat joden alléén veilig zouden zijn in een eigen staat, dat joden superieur zijn aan de ‘primitieve onderontwikkelde bedoeïenen’ en dat ‘Eretz Yisrael’ exclusief toebehoort aan joden. Arabische inwoners werden en worden gedehumaniseerd als primitievelingen, onmensen en terroristen die uit zijn op de vernietiging van Israël.

Maar vandáág worden steeds meer Israëliërs die een bezoek brengen aan Europa of landen op andere continenten geconfronteerd met een voor hen schokkende werkelijkheid: historisch Palestina, dat in 1948 met geweld werd uitgewist, is overal buiten Israël alive and kicking. Wat in Israël is uitgewist, leeft buiten Israël sterker dan ooit. De in Israël verboden Palestijnse vlag is in elk Europees land prominent zichtbaar en wereldwijd misschien wel de meest verkochte vlag.

Het waarschijnlijk enige land dat de wereldwijde Palestijnse vlaggentrend nog niet in zijn greep heeft, is Israël. Hopelijk gaat ook Israël ooit overstag. Want wil het vage 20-puntenplan van de Amerikaanse president op termijn daadwerkelijk kunnen resulteren in een door ons allemaal gehoopte duurzame vrede tussen Israël en Palestina, dan is deradicalisering van de Israëlische samenleving een absolute randvoorwaarde. 

Deradicalisering van het racistische onderwijssysteem, deradicalisering van de Israëlische media, deradicalisering van de Israëlische politiek - een zeer ruime meerderheid van de Knesset stemde onlangs voor annexatie van de Westelijke Jordaanoever - en uiteraard deradicalisering van het Israëlische leger.

Hoewel we allemaal uiterst sceptisch zijn, moeten we blijven hopen dat de positieve reactie van de Amerikaanse president op het antwoord van Hamas op zijn 20-puntenplan, een vreedzaam en op basis van gelijkwaardigheid samenleven van Palestijnen en Israëliërs toch dichterbij brengt.