Dick Schoof, Wilders heeft zijn PVV-asielminister Faber onder totale controle en daarmee ook jouw kabinet

Aan de minister-president van Nederland,

Hoi Dick,

Zoals beloofd in brief 1, hier dan brief 2.

Je verborgen frustraties over het debat betreffende het regeerprogramma van afgelopen week kan ik me heel goed voorstellen. Hoewel je je goed hebt staande weten te houden, zie ik ook wel dat de frustraties voor een belangrijk deel aan jezelf te wijten zijn. Waarom raakte je emotioneel van slag toen D66-fractieleider Jetten je probeerde weg te zetten als een ‘vergadervoorzitter die briefjes voorleest’? Natuurlijk: je hebt keihard gewerkt en je deed je best om alle vragen van de volksvertegenwoordigers serieus te nemen. Maar waar blijft je humor bij zo’n brutale opmerking? Geef bijvoorbeeld aan dat het waarnemingsvermogen van deze geachte afgevaardigde toch ook soms zijn haperingen kent. Om vervolgens de hoop uit te spreken dat je gaarne zijnerzijds progressie verwelkomt!

Heb je Wilders voldoende op afstand weten te houden? NRC (21/9) schreef lichtelijk vals – want zonder toelichting - dat hij de facto de premier in het debat was, niet jij. Feit is wel dat jullie beiden op geen enkele manier de bestaande verhoudingen wilden wijzigen. Vanuit Wilders standpunt volkomen begrijpelijk. Hij heeft zijn PVV-asielminister Faber onder totale controle en daarmee ook jouw kabinet. Van jouw kant bezien is de hechte verhouding van die twee in deze fase een hoeksteen van het kabinet. En terecht zocht je voor en in het debat de confrontatie met Wilders niet op. Maar let op, dat is voor de korte termijn. Hoe langer deze verhouding duurt des te zwakker wordt jouw positie omdat de beslismacht zich buiten jou zal vestigen (met het oog op Wilders I). Kortom: hoe krijg je meer controle over je asielminister en scherp je je positie van minister-president ten opzichte de van PVV aan? Ja, je leest het goed: PVV. Marginaliseer in toenemende mate Wilders zelf en spreek meer over de PVV. Uiteindelijk kun je dan ook vanuit democratisch oogpunt afscheid nemen van de eenpersoonsbeweging die de PVV vormt.

Nog even terugkomend op je frustraties. Op twee plekken in het debat heb je de coördinerend regie – die een m-p toekomt – naar mijn idee niet genomen. Allereerst dat briefje van Faber aan de Europese Commissie. Fout. Het was geen briefje (met belabberd Engels) aan de commissie maar aan eurocommissaris Johansson. Geen enkele media heeft dit opgemerkt maar het was te verwachten dat de media dit wel breder zou trekken. Wellicht had je gedacht: oh, het is maar naar een commissielid maar hier heb je dan een belangrijke vergissing begaan. Ook Wilders tilde dit briefje naar een hoger niveau waarna zijn vriend, de ultra-rechtse premier Orbán van Hongarije onmiddellijk verklaarde achter Nederland te staan. Klaar ben je.

Het tweede voorval betreft de zwartgelakte stukken van de ambtenaren van de asielminister. Hoe is het mogelijk dat je niet hebt ingeschat dat deze stukken een belachelijke indruk maken van hoe jullie met elkaar communiceren. Het was makkelijk scoren voor de oppositie om jou in de chaos die ontstond te beschadigen, deels geholpen door coalitiepartner NSC. De invloed van de van zijn rust genietende NSC-leider is Omtzigt is nog steeds erg dominant. Wel moedig van je dat je later spontaan de ongelakte versie van de stukken alsnog naar de kamer gezonden hebt. Maar de frustratie poets je daarmee niet gemakkelijk weg. En het verminderde ook niet de controle van Wilders op Faber aangezien je later verklaarde ‘eens maar nooit weer.’ Tip: zet je persoonlijk in voor een spoedwet asiel – mede met steun van de oppositie - en geef aan dat jouw coalitie daarmee een akkoord aangaat met het volk. Ontneem zo Wilders het alleenrecht op die claim!

Dick, hoe nu verder als minister-president? Donderdag spreek je de Algemene Vergadering van de VN toe. Een heel belangrijk moment, voor jou, voor je kabinet en ook voor Nederland. Benoem nieuwe maar bescheiden internationale ambities van je kabinet zoals jij die ziet. Neem de belangrijkste coalitie-ministers (o.a. Buitenlandse Zaken, Defensie) mee in nieuwe perspectieven ook al weet je dat Wilders dat jou kwalijk zal nemen. Evalueer de PVV tot aangeschoten wild. Jouw perspectief moet verder rijken dan voortdurend rekening houden met de twijfelachtige groei van de eenpersoonspartij PVV in de peilingen. Spreek in New York niet over asiel maar over betere internationale verhoudingen waaraan jouw kabinet wil gaan werken. Houd het wat vaag maar geef wel de richting aan. En ga geen gesprek aan met Orbán. Vermijd foto’s met hem.

Ik wens je daarbij wijsheid en sterkte toe.

Terzijde: kun je Loes niet vragen om wat fleurigere colberts met dito stropdas aan te schaffen? Dat fletse ambtenarenblauw met een fantasieloze stropdas doet pijn aan de ogen.

Met amicale groeten,

Giep