Dieren de dupe in coalitieakkoord

Bijna een half jaar na de Tweede Kamerverkiezingen weten we eindelijk wat de aanstaande regering in petto heeft voor de dieren in de vee-industrie. Het coalitieakkoord belooft niet veel goeds. Bovendien slaagden de coalitiepartijen erin een belangrijke en hoopgevende bepaling in de Wet Dieren te schrappen.

Ernstig dierenleed

Het dierenleed in de Nederlandse en Europese vee-industrie is schrijnend. Denk aan de miljoenen kippen in krappe kooien waarin ze nauwelijks hun vleugels kunnen strekken. Of aan de moedervarkens die tussen stalen stangen staan en niet voor hun biggen kunnen zorgen zoals ze van nature zouden willen. Of denk aan de piepjonge biggetjes bij wie - nog steeds vaak zonder verdoving - een groot deel van de staart wordt afgebrand. Dit zijn maar een paar voorbeelden van de al jaren durende misstanden in de industriële veehouderij. Het lijden van de dieren is wetenschappelijk aangetoond, oplossingen en alternatieven bestaan, maar toch steekt de coalitie van BBB, PVV, NSC en VVD geen vinger uit om het leed te stoppen.

Wat ontbreekt?

In het coalitieakkoord lezen we niets over een einde aan kooien in de veehouderij. Niets over stoppen met pijnlijke lichamelijke ingrepen en niets over meer ruimte voor de dieren, om meer natuurlijk gedrag mogelijk te maken. Waar het vorige regeerakkoord (Rutte 4, 2021) nog mooie woorden spendeerde aan de omschakeling naar een dierwaardige veehouderij lezen we nu niets dat erop wijst dat er werkelijk een eind komt aan het massale dierenleed. Dat terwijl buurlanden als Duitsland en België wél maatregelen durven nemen, zoals het stoppen met kooien voor moedervarkens, legkippen en konijnen.

Minstens zo erg is het dat elke visie voor een echt duurzame en diervriendelijkere toekomst van de veehouderij ontbreekt. Waar steeds meer mensen zich realiseren dat de huidige, grootschalige vee-industrie onhoudbaar is en immense problemen veroorzaakt, staat bij de nieuwe coalitie de winstgevendheid van banken en van veevoer- en machinefabrikanten voorop. Ten koste van dieren, natuur, biodiversiteit en zelfs van de boeren. Die krijgen immers nog steeds geen duidelijkheid, maar wel de rekening voor alle koetoiletten, luchtwassers, biovergisters en andere dure machines waar Van der Plas cs. hun hoop op vestigen om emissies en mestoverschot te reduceren.

Wat staat er dan wel?

Toch bevat het ‘hoofdlijnenakkoord’ wel degelijk een paragraaf over dierwaardigheid, die echter geen of weinig zicht op verandering geeft.

·       Allereerst delen de schrijvers ons mede dat ze stappen willen zetten naar een ‘nog meer dierwaardige veehouderij’.  Klaarblijkelijk vinden de toekomstige regeringspartijen de huidige veehouderij al voldoende dierwaardig, een mening die niet alleen in schril contrast staat met de dieronvriendelijke praktijken waarmee dit artikel begint, maar ook met de zienswijze van de Raad voor Dierenaangelegenheden, die nog in 2021 constateerde dat grote stappen nodig zijn om een echt dierwaardige veehouderij te realiseren.

·       Vervolgens wil de coalitie per diersoort vastleggen aan welke eisen stalsystemen moeten voldoen. Echter ‘op lange termijn’ en in een ‘natuurlijk afschrijvingsritme’ zodat boeren weten waar ze aan toe zijn. De regering heeft er dus geen cent voor over. Terwijl de problemen schrijnend en urgent zijn wordt er niets gedaan om ze snel aan te pakken. Sterker nog: wie weet dat investeringen in stalsystemen miljoenen kosten en vaak in meer dan 20 jaar worden afgeschreven kan direct zien dat dit kabinet voor miljarden dieren geen enkel soelaas zal bieden. Het akkoord zegt namelijk ook nadrukkelijk dat de boeren zelf voor de kosten zullen moeten opdraaien. Pas als dit onvoldoende kan ‘wordt bezien hoe de overheid een bijdrage kan leveren of wordt het beleid aangepast’. Met andere woorden: de regering besluit dan later of ze een bijdrage kan leveren en anders kan de sector gewoon haar gang blijven gaan.

·       Tot slot zien we twee lichtpuntjes in het akkoord: de partijen willen ‘pilotprojecten’ mogelijk maken om stallen te verbeteren en zij lijken te streven naar een einde aan verre veetransporten. Ook hier is de formulering echter erg onduidelijk en vrijblijvend.

Wet Dieren

Deze week werd in de Eerste Kamer ook duidelijk dat de passage uit de Wet Dieren wordt geschrapt die bepaalt dat dieren niet mogen aangepast aan een bepaald houderijsysteem, maar dat de houderij moet worden aangepast aan de natuurlijke behoeften van dieren. Deze nieuwe norm, bekend als het ‘amendement Vestering’ werd  pas drie jaar geleden aangenomen. Ze gaf miljarden dieren hoop op een leven zonder kooien en pijnlijke lichamelijke ingrepen. Nu wordt deze heldere norm nog voor inwerkingtreding alweer geschrapt en vervangen door mooie beloften op een dierwaardig bestaan, die echter alleen maar gerealiseerd kunnen worden ‘indien dit redelijkerwijze verlangd’ kan worden. Daarmee ontloopt de politiek opnieuw haar verantwoordelijkheid voor helder beleid dat dieren een wettelijk vastgelegd, dierwaardig bestaan garandeert. Samen met het coalitieakkoord maakt deze toevoeging pijnlijk duidelijk dat  tientallen generaties dieren weinig of niets van het nieuwe kabinet te verwachten hebben.