Dierenleed in de pan: het wordt tijd om kreeften te beschermen

Wie het geluid heeft gehoord dat een kreeft maakt wanneer hij levend in kokend water wordt gegooid, vergeet het niet snel. Een sissend geluid, spartelende poten – vaak gebagatelliseerd als “lucht die ontsnapt”. Maar kreeften en krabben zijn geen gevoelloze machines. Het zijn complexe dieren met een zenuwstelsel, die actief proberen te ontsnappen aan gevaar. Hun gedrag wijst op het vermogen om pijn te ervaren.

Toch is het in Nederland nog steeds toegestaan om deze dieren levend te koken.

Dat dit niet langer houdbaar is, blijkt uit de groeiende wetenschappelijke consensus. In 2021 concludeerde een onderzoeksteam aan de London School of Economics dat kreeften, krabben en andere tienpotige schaaldieren waarschijnlijk pijn ervaren en wettelijke bescherming verdienen. In het Verenigd Koninkrijk leidde dit tot aanpassing van de dierenwelzijnswet. Zwitserland, Oostenrijk en Noorwegen gingen hen voor: daar is het levend koken inmiddels verboden.

In Nederland nam de Tweede Kamer eind 2024 een motie aan die de regering oproept hetzelfde te doen. Maar wetgeving blijft uit. En dus worden kreeften en krabben nog dagelijks levend gekookt – in keukens, restaurants en viswinkels. Volledig legaal.

Deze praktijk druist in tegen alles wat we zeggen te geloven over dierenwelzijn. Geen enkel ander dier zou je levend in kokend water mogen gooien. Waarom maken we een uitzondering voor deze soorten? Het idee dat ze “anders zijn” of “geen echte pijn voelen” is achterhaald. Dat ze koudbloedig zijn, geen stem hebben en er niet aaibaar uitzien mag ons morele kompas niet in de war brengen.

Er zijn alternatieven. Bedwelming vóór doding is technisch mogelijk en wordt al in andere landen toegepast. Maar de belangrijkste stap is mentaal: het besef dat ook deze vergeten dieren meetellen. Dat compassie niet selectief is. En dat beschaving zich niet alleen toont in hoe we praten over dieren, maar in hoe we ze behandelen – juist als niemand kijkt.

Laat dit het laatste jaar zijn waarin we het normaal vinden om dieren levend te koken. Er is geen excuus meer. En wie nog twijfelt, hoeft alleen maar even te luisteren.

Drs. Laura Venema
Namens de Vissenbescherming