Dilan is een tijdgeest

De aanval zal hard zijn, de publieke vernedering onontkoombaar.

In de bedompte straten van politiek Den Haag, waar het machtszweet door de steegjes dampt en de geur van verzuurde idealen zich mengt met het vervluchtigde spoor van fatsoen, glibbert Dilan Yeşilgöz door de gangen van het parlement. Haar aanwezigheid doet denken aan Bellatrix Lestrange (de woeste, onvoorspelbare heks uit Harry Potter) eerder dan aan een verantwoordelijke bestuurder die zich bekommert om het publieke belang. Al is dat vergelijk misschien te frivool; Bellatrix was in elk geval loyaal aan haar zaak. Bij Yeşilgöz ontbreekt die loyaliteit volledig. Dilan is meer dienstbaar aan haar eigen macht en media-imago dan aan de principes van haar partij.

Ze is een vaste verschijning in de wandelgangen van de Tweede Kamer en aan het koffieapparaat, waar collega’s en journalisten haar soms half gekscherend “de vrouwelijke Voldemort” noemen. Die bijnaam, met een knipoog bedoeld, raakt ergens een harde kern: het beeld van een politicus die niet zachtmoedig regeert, maar meedogenloos strijdt. Een vrouw die met haar scherpe tong en digitale scherpe pen haar politieke opponenten demoniseert en polariseert. Die bijnaam mag dan uit de lucht gegrepen lijken, ze raakt aan een ongemakkelijke waarheid: Yeşilgöz is het autoritaire middelpunt van een partij die ooit de vrijheid van het individu verdedigde, maar onder haar leiding langzaam verschuift naar een hardere, minder empathische koers.

Ze is het verbeten gezicht van de VVD. Haar hoofd siert flyers, haar stem doorkruist socialmediakanalen en talkshows. De VVD, ooit het bastion van liberalisme en het vuur van Thorbecke, lijkt onder haar leiding te veranderen in een kamp waar de liberale idealen worden vertrapt. Het recht van het individu om vrij te denken, te spreken, te handelen en te kiezen zolang het niet de vrijheid van een ander schaadt, lijkt voor haar een anachronisme. Voor Yeşilgöz zijn het idealen van een andere tijd, die plaatsmaken voor een politiek van controle en uitsluiting.

Het werd pijnlijk duidelijk toen ze tijdens haar lunch, onder het genot van plat water en gebakken lucht, via haar digitale voelsprieten stuitte op een vrijdenker. Geen politicus, geen activist, geen provocateur maar slechts een man met een gitaar op zijn rug, die zijn recht op vrije expressie gebruikte om een ongemakkelijke waarheid uit te spreken. Hij stelde zichzelf vragen die ongemakkelijk waren en hij besloot een keuze te maken die niet pasten in het zwart-witbeeld dat Yeşilgöz uitdraagt.

Zonder ook maar één vraag te stellen of om context te vragen, trok zij haar telefoon en vuurde een digitale beschuldiging af: “Hij is een pure Jodenhater.” Het gezicht van de VVD zette haar macht in om een doodgewone zanger met een gewetensvraag ongewild te transformeren tot vijand van het volk. Een Jodenhater, in de meest absolute zin. Ze veroordeelde hem zonder proces, zonder nuance, alsof het een eenvoudig spel was waarbij zij de scherprechter was en het oordeel onherroepelijk.

Dat was niet alleen een publieke executie, maar ook een politiek signaal. Een signaal dat nuance en vrij denken geen plaats meer hebben binnen de strakke contouren die Yeşilgöz en haar volgers trekken. Het is een waarschuwing aan iedereen die buiten die grenzen durft te treden: de aanval zal hard zijn, de publieke vernedering onontkoombaar.

De man probeerde nog overeind te krabbelen, zijn goede wil op te rapen, zijn intenties uit te leggen. Maar het kwaad was al geschied. In een volgende scène werd hij door de politie op het hart gedrukt om voor zijn eigen veiligheid én dat van zijn gezin het land te verlaten.

Intussen marcheert Yeşilgöz onverstoorbaar door. Alsof er niets belangrijks is gebeurd. Alsof ze niet net een doodgewone jongen op haar digitale plein heeft laten onthoofden door een meute volgers. De rest van de VVD zwijgt, knikt of lacht ongemakkelijk mee, terwijl het morele tapijt onder hun voeten steeds verder wegschuift. Waar de VVD ooit stond voor een overheid die zo min mogelijk ingrijpt in het leven van burgers, die vooral de rechten van individuen beschermt, daar kiest Yeşilgöz voor het tegenovergestelde.

Terwijl Douwe Bob met zijn gezin ergens in stilte probeert te helen, klinkt de schizofrene marsmuziek van Yeşilgöz alweer door de corridors van de macht. Ze roteert en regeert niet, draait rond haar eigen as, aangedreven door algoritmes en adrenaline. Reflectie of empathie lijken haar onbekende woorden. Alleen het onmiddellijke oordeel telt, de theatrale verontwaardiging en de permanente aanval.

Met een SUV zonder remmen dendert ze de aankomende verkiezingen tegemoet, haar navigatie gericht op scoringsdrang. In haar kofferbak liggen de liberale tradities, gewikkeld in krantenpapier, morsdood en vergeten. Op haar playlist staan de greatest hits van Geert Wilders, akoestisch gecoverd door haarzelf.

En Douwe? Die ligt ergens op de vuilnisbelt van het internet, half opengereten door de mechanismen van een tijdgeest die kiest voor polariteit boven nuance, voor demonisering boven dialoog. Achtergelaten door een tijdgeest die haar weg heeft ingeslagen naar het moreel verval.