Diplomatieke oplossing Russisch-Oekraïense oorlog vereist Europese hard power

Na het gefaalde overleg tussen de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmytro Kuleba, en zijn Russische evenknie Sergei Lavrov gisteren moeten Europese leiders vandaag tijdens de top in Frankrijk een duidelijke lijn trekken. Iedere diplomatieke oplossing voor de Russisch-Oekraïense oorlog moet gebaseerd zijn op Kuleba’s drie simpele eisen: stop het bombarderen van onze kinderen, beëindig je wrede oorlog en trek alle Russische troepen terug uit het gehele land. En dat zijn tevens de enige voorwaarden waarop de EU en haar bondgenoten zelfs maar mogen overwegen de scherpe sancties op Ruslands economie af te zwakken. Nu moeten EU-leiders snel en doortastend onze collectieve veiligheid garanderen.

De roep aan Europese leiders om ‘meer diplomatie’ in de Russisch-Oekraïense oorlog zwelt aan. En inderdaad, initiatieven voor een diplomatieke oplossing zijn hard nodig. In werkelijkheid is de kans dat er snel een vredesakkoord ligt echter miniem. Dit ligt niet aan de inzet van Oekraïne of de EU. Ruslands invasie werd voorafgegaan door intensieve diplomatieke activiteit vanuit alle Europese hoofdsteden. Een vreedzame oplossing was altijd een optie. Maar Poetin koos anders.

Feit is dat Poetin ons vertrouwen in onderhandelingen heeft misbruikt om tijd te rekken terwijl hij zijn troepen samentrok aan de Oekraïense grens. Ieder van ons heeft inmiddels de gruwelijke beelden van menselijk lijden gezien nadat Rusland stuk voor stuk elk onderhandeld staakt-het-vuren en elke humanitaire corridor onbarmhartig schond. Dit verraadt een fundamentele eigenschap van de wijze waarop het Kremlin diplomatie benadert: Moskou’s voorstellen ogen vaak op het eerste gezicht niet onredelijk, maar Poetins Rusland onderhandelt simpelweg nooit in goed vertrouwen.

Laten we heel helder zijn: over de kern van de zaak is geen compromis mogelijk. Poetins weigering om Oekraïnes recht op een vrij bestaan te accepteren blijft de essentie van al zijn onderhandelingsvoorstellen: volledige demilitarisatie en neutraliteit, de overgave van de tijdelijk bezette Krim, en de erkenning van de zogenaamde ‘volksrepublieken’ Donetsk en Loehansk. Elk van deze eisen zou het doodvonnis betekenen van Oekraïnes onafhankelijkheid. Het zou ook de internationale rechtsorde een beslissende slag toebrengen door aan te tonen dat oorlog het wint van diplomatie.

Diplomatie moet soms worden afgedwongen. De enige manier waarop de EU ‘meer diplomatie’ kan bedrijven, is daarom door Ruslands invasie absoluut onbetaalbaar te maken voor Moskou. Oekraïnes heroïsche verzet is daarmee een voorwaarde voor werkelijke diplomatieke stappen. Datzelfde geldt voor de Europese en Amerikaanse militaire ondersteuning en Ruslands internationale isolatie. En ook voor de verlammende sancties om Poetins oorlogsmachine op de knieën te brengen. Het Kremlin voelt de druk al toenemen. De Russische bevolking heeft deze oorlog nooit gewild en hun stemmen klinken, ondanks de ongeëvenaarde onderdrukking, iedere dag luider. Oog in oog met Oekraïnes resolute verzet komt Ruslands invasie langzaam tot stilstand.

Poetins oorlog moet ook een keiharde wake-up call zijn voor de Europese Unie. Onze waarden worden direct bedreigd. We moeten heel duidelijk zijn over de gevaren: als Oekraïne ten prooi valt aan Poetins agressie, zijn onze EU- en NAVO-bondgenoten de volgende in de rij. Dat mogen we niet laten gebeuren. De EU is de afgelopen weken abrupt boven haar naïviteit uitgestegen. Poetin was volledig verrast door Europa’s ongekend snelle en eensgezinde reactie op zijn invasie

Dit is het momentum waarop we moeten voortbouwen. Een sterke en collectieve Europese defensie waarin de NAVO een fundamentele rol speelt, kan nu geen luchtkasteel meer zijn. Om autocraten met keizerlijke ambities af te schrikken moeten we nu de volgende stap zetten, onze toewijding aan diplomatie en ons gemeenschappelijk buitenlandbeleid met hard power ondersteunen, en eindelijk ons potentieel als geopolitieke speler waarmaken. Alleen dan kunnen we onderhandelen vanuit een positie van kracht.

Op 2 maart gaf de internationale gemeenschap Kuleba een heel ander onderhandelingsmandaat dan de maximalistische eisen van Poetin. Een overweldigende meerderheid van 141 VN-lidstaten eiste dat Rusland ‘onmiddellijk, volledig en onvoorwaardelijk al zijn strijdkrachten zou terugtrekken van het grondgebied van Oekraïne binnen zijn internationaal erkende grenzen’. De EU mag haar sancties niet opheffen voordat aan deze voorwaarden is voldaan. Alleen Poetin is deze oorlog begonnen. Wij moeten hem dwingen ‘m te beëindigen.