Aan het eind van 2024 maak ik met veel dankbaarheid de som op. Ik leef, ben gezond enzovoorts. Dat ten eerste. Ik ben gelukkig, trots enzovoorts. Dat ten tweede. Mijn semi-sabbatical was een fantastisch besluit. Na twintig jaar kei- en keihard knokken was mijn focus verleggen (in vreselijke tijden die het één en ander spiegelden en in me losmaakten) bovendien welverdiend. Hoewel, sabbatical? Wie gelooft dat? Op wat meer slaap dan normaal na werd 2024 volgepropt met van alles. Pak een traktatie. Hierbij mijn reflecties.
Het Museumplein bereidt zich voor op de lichtshow ter vervanging van dat vreselijke vuurwerk. Wat mij betreft mag vuurwerk consequent overal verbannen worden. Voor dier, natuur en mens, in die volgorde. De kleurige weerspiegelingen schijnen vanaf het Museumplein al door mijn slaapkamerramen. De muziek klinkt luid door de nabije straten. Oliebollen of appelflappen haal ik niet. Champagne al helemaal niet. Dit jaar ben ik in de ban van witte chocolademousse. De laatste uren van 2024 zijn aangebroken. Gelukkig voor de wereld. Helaas voor mij.
Dit jaar hield ik mijn mond. Niemand wist wat me bezig hield. Dat beviel uitstekend en smaakt naar meer, zeker in het kader van mijn creativiteit beschermen. Maar ook gewoon lekker lummelen wanneer en hoe ik daar zin in heb. Het is immers mijn leven. Het zijn mijn keuzes. Ik hoef helemaal niks meer, zeker niet naar de microwereld toe waar ik vandaan kom. Ik ben vrij.
Ik rondde een opleiding af omdat ík dat wilde en het kon. Dankbaar. Tijdens de modules in drie semesters vielen heel wat kwartjes. Hoewel het onvergefelijk, onherstelbaar en ongewild is dat ik geen kinderen heb door schandalig handelen en falen van derden, begin ik er comfortabel mee te raken. Laat ik het daarop houden. Kwartjes. Bovenmenselijke sturing.
Stil en extreem voorzichtig zijn met wat ik wel en niet deel, hoe en met wie is iets waar ik me in 2025 meer aan ga committeren en wat ik je van harte kan aanraden. LinkedIn heb ik op die manier afgeslankt. Ook om mijn innerlijke rust en dat van anderen te waarborgen. Niet-toxisch leven, begrenzingen en levenskracht. Bovendien ben ik er niet om te zijn zoals anderen willen dat ik doe en me koest te houden onder een verdrukkende en veroordelende knie, op de plek die gewenst is voor de anderen. Ik bepaal zelf mijn plek.
Ik houd van dit soort overdenkingen en mogelijkheden
Ik startte met nog een opleiding waar ik me in de aankomende jaren in mijn tempo aan zal begeven. Een opleiding die me in staat stelt om tussen nu en achtentwintig jaar te emigreren, als ik daar zin in heb. Niet omdat mijn wieg helaas in een Joods nest staat en Nederland in een massapsychose verkeert hoor. Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt om me blijvend te laten leiden door angst en transgenerationele trauma’s. Nee, uit overvloed.
Ik houd van dit soort overdenkingen en mogelijkheden. Omdat ik graag een kwart van het jaar zon verruil voor het hele jaar en gepruts voor levenskwaliteit. Voor niet-toxisch leven. Omdat ik daar gedragen word en het dus kan (nergens in het Midden-Oosten – vooroordelen gelijk weg). Omdat ik van niks en niemand afhankelijk ben en sta waar ik sta door eigen handelen.
Omdat ik altijd dat kompas zal blijven volgen, misschien tegenwoordig met meer precisie dan in mijn jonge jaren. (Kan dat überhaupt?) Omdat ik digitaal, waar en wanneer dan ook kan werken en terug kan komen wanneer nodig. Keihard knokken en resultaten leveren. Niets krijg je cadeau. Ik in ieder geval niet is al twintig jaar gebleken.
Begrenzingen zijn lastig
Overal ‘nee’ op zeggen en prioriteiten verleggen, beviel uitstekend. Dank aan de relaties die snapten waarom ik menens was en ‘nee’ dit keer echt ‘nee’ betekende. Die onze (werk-)relatie er niet door lieten verpesten voor de lange termijn. Dank aan de relaties die snapten dat de balans verlegd moest worden. Dat ik vanaf nu minder intellectueel eigendom, tijd, energie en creativiteit ten koste van mezelf aan anderen zal geven.
Ik zal nog veel en veel meer moeten loslaten om als lone wolf gefocust te werk te gaan en het beste in plaats van de restjes van mezelf te reserveren voor wat ik belangrijk vind. Om het leven te leiden aan de hand van mijn voorwaarden. ‘Nee’ is wel degelijk mogelijk, als je het maar zegt. Daar begint het mee.
Dat begrenzingen lastig zijn, bleek ook uit alles wat ik dag in dag uit gedurende bijna veertig jaar in mijn agenda’s gelogd heb. De agenda’s zullen altijd een zuivere weergave van mijn levenservaringen zijn. Dat loggen is één van de beste gewoontes uit mijn leven. Ik kan het je warm aanbevelen. Het houdt je brein en gevoelsleven gezond en de waarheid vanaf de persoonlijke, eerstelijns ondervindingen leg je ermee vast.
Dat betekent in mijn geval een poel aan thema’s die ik stapsgewijs in de kunsten kan gebruiken, als ik daar zin in heb. Ik maakte aantekeningen voor de lijn die ik in filosofische fictie aanhoud. Maar fictie, dus alles kan. Alles mag. Ik bepaal en schep. Wat een kwartjes.
In het kader van niet-toxisch leven is loggen bovendien bewijs. Bijvoorbeeld wanneer mensen alleen komen halen of je niet behandelen zoals je verdient, of zoals je hen behandelt. Of iets van je maken wat je niet bent om zichzelf omhoog te werken. Neppe vriendschappen. PR-vriendschappen. Fluf. Of voor wat voor gewin dan ook. Leugens. Diefstal. Financiële intriges.
Of uit mijn eigen lijst: me belachelijk behandelen bij het ‘museum van eigen achterban’, waardoor ik gestuurd werd naar de Amsterdamse Stadsarchieven (top). Me bewust uit een item knippen bij het oude Op1. Je begrijpt de duistere krachten waar ik op doel. Ik weet zeker dat je zelf ook zo’n lijst van onrecht hebt. Kortom, alles wat mensen elkaar aan doen. Gewoon omdat het kan, denken ze.
Maar er bestaat bovenmenselijke sturing, voel ik voor het eerst sterker dan ooit. Laat dat wat tegen je bedoeld is voor je werken. Vroeg of laat eindigt alles op de juiste wijze zonder dat je er altijd iets voor hoeft te doen. Alhoewel ik zou aanraden om vaker wel dan niet iets te doen. Al lezend door de agenda’s vroeg ik me af waarom ik in hemelsnaam die keren niet figuurlijk gelijk de kamer uitliep.
Goede mensen kiezen om mee te werken en leven in plaats van pesters, mollen en de hele riedel is iets waar ik me in 2025 meer aan ga committeren en wat ik je van harte kan aanraden. In dat kader stopt mijn schuldgevoel over waar en bij welke groep ik het licht het meeste ervaar. Laat ik het daar maar op houden. Dit jaar leerde ik via de opleiding zoveel mooie mensen kennen. Dankbaar. Maar als? Dan loop ik regelrecht figuurlijk de deur uit. Waar nodig, letterlijk.
Bepalen waar ik meer of minder gewicht aan bied
Geen wonder dat ongezond perfectionisme in de kunsten parten speelde. Terwijl ik bijna veertig jaar agenda’s doorspitte, begreep ik waar dat ontstaan is. Maakt het verwachten van het onverwachtse niet het onverwachtse verwacht? Als je veel doorworsteld hebt, vergeet je echter te kijken naar in verhouding pietluttige zaken die je ook gevormd hebben. Want daar zou het toch niet vandaan komen als je zaken met meer gewicht gekend hebt?
De kwartjes bleven maar vallen. Naar de volledige tijdlijn van je leven kijken en niet alleen naar de grootse gebeurtenissen, is iets waar ik me in 2025 meer aan ga committeren via mijn werk en wat ik je van harte kan aanraden.
Twee journalisten bekeken ondertussen de eerste vijf hoofdstukken uit het boek waar ik aan werk. Hoofdstukken die als fundament voor de rest van het verhaal dienen. Eén native Amerikaans en één native Engels. Nog iemand las mee. Geen haast. Voor wie? Sommige romans duren tien jaar om te schrijven. Ik sta met trots aan het roer. Dankbaar.
Boven alles is mijn ex-man ermee bezig. De antwoorden die ik van hem als betalezer terug krijg, bied ik meer gewicht dan de andere, vakkundige antwoorden. Dat ik wat te pakken heb zoals de journalisten zeiden, is duidelijk. Maar ik heb geen maatje die dit verhaal zo goed kan plaatsen als hij. Dankbaar.
Genieten van werk – mijn echte werk – samen met bovennatuurlijke sturing en bepalen waar ik meer of minder gewicht aan bied, is iets waar ik me in 2025 meer aan ga committeren en wat ik je van harte kan aanraden. Streef het na, want niets vervult je meer dan dat. En we weten niet hoe kort of lang ons leven is. Maak er wat van.
Exact waar ik wil zijn
Er was zoveel meer in 2024, maar daar blijf ik stil over. Ik ben exact waar ik wil zijn. Niet altijd op schema en toch heb ik ook daar vertrouwen in. Na zo hard knokken. Een eigen koers. Dat is wat ik letterlijk ieder individu, waar dan ook en onder wat voor omstandigheden dan ook gun voor 2025. Ik denk dat we de verantwoordelijkheid hebben om dat te beschermen, juist voor de individuen, waar dan ook en onder wat voor omstandigheden, die dat niet hebben.
Tot slot, zachter. Veel en veel zachter. Dat lijkt een zwakte, maar dat is een illusie. En dank voor de leuke en interessante verrassingen na aanleiding van mijn stukjes. Voor de stomme evengoed, omdat ze omgeleid worden. Een goed uiteinde.