‘Dit vreet zo aan me’ – de noodkreet van Christa Oosterbaan verdient meer dan stilte

Soms zegt één zin alles. "Dit vreet zo aan me, dit is echt niet goed." Het zijn de woorden van Christa Oosterbaan, fractievoorzitter van de PvdA in Fryslân, uitgesproken na het PvdA-congres in Nieuwegein. Geen holle kreet, geen mediastunt. Gewoon een mens dat zichtbaar lijdt onder hoe haar partij, onze partij, is omgegaan met interne verschillen, met onderling respect – en met fatsoen.

In de Leeuwarder Courant vertelt Oosterbaan hoe het joelen, de publieke vernedering van mensen als Gerdi Verbeet, en het uitblijven van leiderschap haar diep raakten. Ze overweegt haar lidmaatschap op te zeggen. Niet uit rancune, maar uit morele verwarring: hoe kon een partij waar empathie altijd centraal stond, zó kil en hard worden?

Haar verhaal is geen incident. Afgelopen dagen spraken veel betrokken leden – jong én oud – hun verdriet, verbijstering of twijfel uit. Van oud-Kamerleden tot lokale campagneleiders, van jongeren met idealen tot vakbondsmensen die zich veertig jaar inzetten voor bestaanszekerheid. Velen hebben inmiddels de deur achter zich dichtgetrokken. Anderen twijfelen. Nog anderen – en dat is misschien wel het gevaarlijkste – zwijgen.

Politieke cultuur is geen bijzaak.

Het echte probleem zit dieper dan één motie of één congres. Het gaat om de cultuur die we als nieuwe fusiebeweging creëren. Willen we een partij zijn die ruimte biedt aan verschil, aan ongemak, aan mensen met een andere toon of achtergrond? Of wordt onze beweging een monocultuur waar je alleen past als je de juiste woorden kent, de juiste houding aanneemt, en vooral niet te veel vraagt?

De reactie van de partijtop tot nu toe? Een beleefde tweet. Een roep om "in gesprek te blijven". Maar gesprek zonder actie is leeg. En terwijl mensen afhaken, vieren sommige radicale jongeren openlijk hun “overwinning”. Alsof het uitsluiten van een generatie partijgenoten iets is om trots op te zijn. Alsof partijopbouw een wedstrijd is, en geen gedeelde verantwoordelijkheid.

Het is tijd dat de partijtop de regie pakt.

Daarom deze oproep aan Frans Timmermans, Esther-Mirjam Sent en het partijbestuur: Investeer in de cultuur van deze nieuwe partij. Niet in eenheidsworst, maar in ruimte voor verschil. Organiseer een stevige interne dialoog over omgangsvormen, over macht en tegenmacht binnen onze eigen gelederen. Richt een onafhankelijk team op dat zich bezighoudt met partijcultuur, reflectie en conflictbemiddeling. En vooral: spreek je uit als mensen zoals Christa Oosterbaan zich onveilig voelen. Niet achteraf, maar op het moment dat het gebeurt.

Het interview met Oosterbaan zou ook een beginpunt kunnen zijn. Een start van een brede, eerlijke en verbindende reflectie op wie we willen zijn als beweging en welke waarden we echt centraal stellen.

Wie nu zwijgt, kiest partij. En de prijs die we daarvoor betalen, zal niet alleen in ledentallen zijn, maar in geloofwaardigheid. Wie nuance verliest, verliest uiteindelijk zijn bestaansrecht.

Want een partij die niet meer fatsoenlijk met haar eigen mensen omgaat, verliest elke morele basis om dat in de samenleving wél van anderen te eisen.