Doe nou in hemelsnaam iets onvoorspelbaars in die Tweede Kamer in plaats van het te houden bij het gebruikelijk gelul

Nederland heeft laterale denkers nodig

In de Tweede Kamer woedt het debat over de val van het kabinet. Wie het gebeuren op de televisie volgt, komt terstond tot de overtuiging dat het zomerseizoen met al zijn herhalingen nu al begonnen is. De voorspelbaarheid van het gebodene is groot. Ieder mikt vanuit het eigen schuttersputje op de vertrouwde doelwitten. Daarbij valt sterk op dat het zelden over concrete aangelegenheid gaat maar over abstracte “problematieken”. En ook dat er absoluut niet lateraal wordt gedacht.

Wat is lateraal denken? Dit concept is verzonnen door de Maltese managementgoeroe Edward de Bono. Hij staat vooral bekend om de zes denkhoeden maar daar gaat het hier niet over. Wie lateraal denkt, vliegt een probleem aan vanuit een niet voor de hand liggende hoek. Tegelijk negeert die alles wat de goegemeente voor onmogelijk houdt. Je bekijkt daarentegen wat de consequenties zouden zijn als dat wel mogelijk was.

Het bekendste voorbeeld van lateraal denken is het porseleinen vliegje dat soms meegebakken is in de potten van het herentoilet. Heren plassen er namelijk naast. Altijd. Overal. Aanmaningen - streng, komisch, neutraal - helpen niet. Zij zijn wat dat betreft onopvoedbaar. Het probleem leek onoplosbaar tot iemand zich ging afvragen waar mannen bij het plassen hun straal precies op richten. Onderzoek leerde dat zij altijd een zichtbaar vuiltje of een vliegje probeerde te raken. Zo kwam de oplossing tot stand. dat ingebakken vliegje. Daar mikken de heren op en de toiletvloer bleef schoon. Ze worden er persoonlijk niet hygiënischer of beter opgevoed van maar ze plassen tenminste niet meer naast de pot.

Zou het niet mooi zijn als Kamerleden zich deze manier van denken eigen maken in plaats van voort te wandelen op hun platgetreden paden? Ik geef twee voorbeelden.

Voorbeeld 1: energiebesparing

Als het zo doorgaat, raken de stroomnetten in de avonduren overbelast. Dan zijn storingen niet denkbeeldig. Daarom is een grote campagne op touw gezet om de burgers te bewegen tussen 16 en 21 uur zo weinig mogelijk stroom te gebruiken. Dat is precies de tijd waarop mensen van het werk thuis komen, eten, recreëren, tijd besteden aan hun kinderen en huishoudelijke taken verrichten. Preken heeft geen zin. Dat kan ik de beleidsmakers op een briefje geven. Wie een structurele oplossing zoekt, moet er naar streven dat burgers afscheid nemen van energieslurpers. Door de klimaatverandering halen steeds meer mensen ventilatoren en air conditioners in huis. Die vormen een groeiende belasting op het piepende en krakende net. Hoe pak je dat aan? Aan het begin van de oorlog in Oekraïne rezen de energieprijzen de pan uit. De overheid voerde campagne om in de winter de temperatuur thuis op maximaal 19 graden te houden. Voor wie een trui draagt, is dat een heel behaaglijke temperatuur, zo werd het publiek voorgehouden. Rob Jetten zat ook warm gekleed in huis. Zo bespaarde hij een aardig centje op zijn energierekening.

De campagne was succesvol. Daar kun je van leren voor zomercampagnes. Het advies luidt dan: trek niks extra’s aan maar trek zoveel mogelijk uit. Waarom zou U überhaupt kleren dragen als het warm is? Zo bespaart U enorm op de kosten van ventilatoren en airco’s.

Dit zou een cultuuromslag betekenen van jewelste. Die breng je niet van de ene op de andere dag tot stand. Er zit niets anders op dan er de tijd voor te nemen om de Nederlanders te wenen aan een naakte levensstijl. De vooruitzichten zijn echter niet slecht. De Nederlandse Federatie van Naturisten heeft 55.000 leden, meer dan welke politieke partij ook. Ze schat het aantal blootlopers op twee en een half miljoen. Dat is evenveel als het aantal stemmers op de PVV in 2023.

De meesten gaan naakt op speciale campings maar een groeiend aantal laat ook thuis de kledingkast dicht. Daarom zouden de energiemaatschappij en de netbeheerder Tennet de NFN, andere naturistenorganisaties als die er zijn en naaktcampings royaal moeten sponsoren. Dat maakt geld vrij voor ledenwerfcampagnes en reclame voor het naakte bestaan. Twee en een half miljoen liefhebbers zijn een goede basis voor uitbreiding van hun levensstijl.

En dat niet alleen. Veel zwembaden hebben moeite - fraaie beeldspraak - het hoofd boven water te houden. Ook zij zouden door de hele energiesector moeten worden gesponsord en gesubsidieerd, als ze maar elke dag enkele uren reserveren voor naakt zwemmen.

De Nederlandse wet verzet zich niet echt tegen voor anderen zichtbaar naakt. Wel is het verboden aanstoot te geven. Een flankerende aanpassing van de wet is dan ook noodzakelijk: de wetgever bepaalt dat anderen geen aanstoot meer kunnen nemen aan naakte personen in huis en tuin. Het gaat immers sowieso al niet aan bij de buren te gluren. En op den duur krijgt iemand die op een warme dag gekleed in de tuin zit, verbaasde en verontwaardigde blikken op zich gericht.

Naarmate de cultuurverandering voortschrijdt, kunnen strengere maatregelen tegen het gebruik van ventilatoren en airco’s genomen, dit naar analogie van hoe tabak uit de samenleving wordt verbannen.

U ziet hoe het werkt: in eerste instantie denk je: dit is onmogelijk. Daar verzetten de mensen zich tegen. Die schamen zich voor hun lichaam. Daarmee open je de deur voor  chanteurs. Dat laatste is overigens een drogreden  want die sluit je juist als naakt geassocieerd wordt met energiebesparing op hete dagen en niet met sletterigheid of zo iets. Dit soort beren op je weg schiet je resoluut. Dan ga je lateraal oplossingsgericht denken.

2. Asielzoekerscentra

Als je een beklad gemeentekantoor wil en demonstraties met verboden vuurwerk, moet je als gemeenbestuur de komst van een asielzoekerscentrum bespreekbaar willen maken. de mogelijke komst van zo’n faciliteit betekent gegarandeerd stront aan de knikker. Over het algemeen volgt dan van overheidswege vermanende taal. De burgerij wordt uitgelegd waarom ze een asielzoekerscentrum hoort te accepteren. Ze krijgen te horen dat gastvrijheid van hun gemeente een morele plicht is.

Dat zet geen zoden aan de dijk. De boze omwonenden krijgen namelijk de indruk dat zij een offer moeten brengen zonder dat daar iets tegenover staat. Daar dragen de lokale autoriteiten aan bij. Burgemeesters, wethouders en raadsleden zeggen dat ze het ook niet graag doen maar dat wegkijken geen optie is. Zo wordt het draagvlak steeds smaller.

Het zou voordelen moeten bieden een AZC binnen de gemeente te halen. De grote klacht is dat die buitenlanders alles krijgen, inclusief een huis, maar onze kinderen niet. Die staat acht jaar op de wachtlijst voor een betaalbare woning en zijn zelfs dan nog lang niet aan de beurt. Waarvoor hún wel? Dat is een begrijpelijke vraag en het antwoord zou moeten zijn: “We laten ook jouw kinderen niet in de kou staan”. Asielzoekerscentra komen voortaan in een totaalpakket: er zitten onmiddellijk te bouwen noodwoningen en andere onderkomens bij voor mensen in de gemeente die snel een eigen onderkomen nodig hebben. Zo kan een gemeente die een AZC accepteert, onmiddellijk alle urgent woningzoekenden helpen. Geen AZC, geen extra huizen. Wetgeving maakt het omwonenden en klagers onmogelijk de komst van de woningen voor de eigen burgers met procedures te vertragen. In tijden van oorlogsgevaar hebben militaire commandanten grote bevoegdheden om van alles en nog wat te verplichten. Daar kun je inspiratie uit halen.

Zo helpt een asielzoekerscentrum bij het oplossen van de woningnood. Reken maar dat dit draagvlak schept.

Als ze nou eens op deze manier over de toekomst gingen praten in de Kamer in plaats van dat ze elkaar verwijten maken. “Hoe kan mevrouw Yesilgöz trots zijn op dit rechtse kabinet?”, hoor ik net Mirjam Bikker vragen. Wat kan ons dat nou schelen. Ze is met verkeerde vriendjes op stap geweest en moet nu op de blaren zitten. We hebben huizen nodig, goed onderwijs, uitstekende zorg. Probeer eens buiten je ingesleten kaders te denken.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin zeker nu de laatste putten open blijven. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de islam