Dubieuze sojamultinational ontwijkt belasting via Nederland

Het Amerikaanse graanbedrijf Bunge dat in verband wordt gebracht met illegale ontbossing in de Amazone, maakt via een BV in Nederland gebruik van een maas in de belastingwetgeving. Daardoor hoeft het bedrijf geen belasting te betalen over de winst die het maakt met de opslag en het vervoer van soja in de Braziliaanse Amazone. Dat blijkt uit onderzoek van ZEMBLA. Tweede Kamerlid Bart Snels (GroenLinks) kondigt in ZEMBLA een initiatiefwetsvoorstel aan om dit belastinglek te dichten.

Bunge weigert tegenover ZEMBLA elk commentaar op de gebruikte constructie. De sojahandel door multinationals zoals Bunge wordt al jaren in verband gebracht met de vernietiging van het Amazone-regenwoud. Vorig jaar kreeg het bedrijf een boete van de Braziliaanse regering wegens illegale ontbossing. De soja van Bunge wordt onder meer naar Nederland geëxporteerd. Ons land is na China de belangrijkste importeur van Braziliaanse soja. Die wordt met name verwerkt in veevoer. Criminoloog Tim Boekhout van Solinge, die al zestien jaar onderzoek doet naar ontbossing in de Amazone, stelt in ZEMBLA: “Het is totaal onwaarschijnlijk dat alle soja legaal is die hier in Nederland komt.”

Bunge heeft haar Braziliaanse activiteiten ondergebracht in een Nederlandse BV, Bunge Brasil Holdings. Die Rotterdamse BV valt weer onder een coöperatie. Een handige constructie, want volgens de Nederlandse belastingwetgeving hoeven coöperaties geen belasting te betalen over dividenden die zij krijgen uitgekeerd. De winsten die Bunge op deze manier veiligstelt worden vervolgens weer overgemaakt naar een bedrijf dat gevestigd is in het belastingparadijs Bermuda.

Volgens hoogleraar belastingrecht Jan van de Streek wordt deze truc al langere tijd door bedrijven toegepast: “Er zijn heel veel Nederlandse coöperaties die door internationale bedrijven gebruikt worden om dividenden weg te sluizen naar belastingparadijzen.”

In 2017 werd de coöperatieconstructie deels geblokkeerd. Coöperaties moeten vanaf dat moment meer zijn dan alleen een brievenbusbedrijf dat winsten doorsluist. Er moeten echte werkzaamheden worden verricht. Maar de criteria daarvoor zijn vaag en hebben geen einde gemaakt aan belastingontwijking via deze sluiproute. Van de Streek stelt voor om alle betalingen die Nederlandse coöperaties doen aan belastingparadijzen te belasten.

Kamerlid Bart Snels (GroenLinks) noemt het schokkend dat een bedrijf dat betrokken is bij ontbossing via Nederland kapitaal wegsluist naar een belastingparadijs. Hij wil dat het belastinglek zo snel mogelijk wordt gedicht. Snels boekte eerder dit jaar succes met een initiatiefwetsvoorstel waardoor multinationals zoals Shell alsnog winstbelasting moesten gaan betalen. Het afschaffen van de dividendbelasting is na maatschappelijk en politiek verzet van tafel geveegd, maar nu moeten de lekken in die wetgeving worden aangepakt, vindt Snels. “Want we willen geen belastingconstructies om kapitaal naar belastingparadijzen weg te sluizen.”