Duizenden mensen staan stil bij alternatieve dodenherdenking

Bij de alternatieve dodenherdenking bij het Malieveld in Den Haag waren zo'n drieduizend mensen aanwezig. Dat meldt Omroep West. Vooraf was rekening gehouden met vijfhonderd mensen. Het initiatief is naar aanleiding van de genocide in Gaza door Israël. Bij aanvang van de herdenking werd gevraagd: 'Wat betekent 'nooit meer' nog als het heden pijnlijke en confronterende parallellen vertoont met het verleden?'

Omroep West schrijft:

'Best wat emoties bij de mensen om mij heen', zegt een verslaggever over de alternatieve dodenherdenking in Den Haag. 'Een vrouw voor mij hield het niet droog, ze kreeg een arm om haar heen van iemand naast haar.

'Vervolgens kwam iemand een zakdoek brengen. En een derde persoon gaf deze vrouw haar bloem.' Oud-politica Hedy d'Ancona was een van de sprekers. Ze herdacht haar vader, die tijdens de oorlog omkwam in een concentratiekamp. Ook waarschuwde ze voor populistisch leiderschap, 'toen en ook nu'.

In aanloop naar de Nationale Dodenherdenking waren er veel stemmen te horen die wilden dat ook de tienduizenden slachtoffers van het Israëlische oorlogsgeweld werden herdacht. Wat heeft herdenken immers voor zin als er klaarblijkelijk niet genoeg van de lessen uit het verleden is geleerd. Daarop werd door tegenstanders fel gereageerd die de dodenherdenking een exclusieve gelegenheid willen houden.

De herdenking in Den Haag is een initiatief van ambtenaren en oud-diplomaten en een alternatief voor de nationale dodenherdenking op de Dam in Amsterdam. Er wordt stilgestaan bij "alle mensen die slachtoffer waren of zijn van genocide, oorlog, vervolging en onderdrukking, mede door toedoen of nalaten van de Nederlandse overheid".

Amsterdam
In de hoofdstad stond burgemeester Femke Halsema ook stil bij het leed van de Palestijnen. In haar 4 mei-toespraak op het Museumplein verwees ze zowel naar de oorlog in Gaza als ook het aanhoudende Russische geweld in Oekraïne. Zonder deze oorlogen overigens bij naam te noemen.

Het Parool schrijft:

“Ook nu, in 2025 lijden mensen onder autoritaire en agressieve regimes die bijvoorbeeld onafhankelijke rechters en journalisten het werken onmogelijk maken,” zei ze [Halsema, red.]. “Moeders en kinderen sterven door bombardementen, die anderen voor het leven verminken en die gezinnen traumatiseren, mensen lijden honger en steden en dorpen veranderen in ruïnes… En wij kijken toe.”

Nationale herdenking
Bij de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam waren zo'n twintigduizend aanwezigen. Voorafgaand aan de herdenking heeft de politie twee mensen tegengehouden simpelweg omdat ze een keffiyeh droegen, een sjaal die vaak wordt gedragen door pro-Palestijnse activisten Dat meldt ANP. De mannen mochten het plein niet op en moesten de herdenking vanaf een afstandje bekijken. Een van de mannen zei tegen de ANP-verslaggever dat een agent tegen hem zei dat ze bang zijn dat hij iets zou roepen of doen. De politieagenten bij de Dam wilden niet reageren op vragen van de verslaggever.

Enkele tientallen mensen hebben premier Dick Schoof de rug toegekeerd toen hij zijn toespraak hield tijdens de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam. Ook toen PVV'er en Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma vlak daarna een krans legde draaiden zij zich om. Activist Frank van der Linde had hiertoe opgeroepen, omdat hij vindt dat de dodenherdenking niet gekaapt mag worden "door extreemrechts die medeplichtig is aan de genocide in Gaza".

In zijn oproep vroeg Van der Linde om naar de Dam te komen "en waardig de doden te herdenken én een duidelijk signaal te geven dat 'nooit meer' geen betekenisloze woorden mogen zijn". Volgens hem zouden Schoof en Bosma niet welkom mogen zijn bij de Nationale Herdenking.

Na de toespraak van premier Dick Schoof tijdens de Nationale Herdenking op de Dam riep iemand vanuit het publiek: "Schande, bloed aan je handen!"