Duurzaam vliegleed

Wraakzuchtige zelfgenoegzaamheid van de journalist?

Een kind dat wordt geconfronteerd met die grenzeloos onnozele volwassenenvraag “Wat zij later willen worden..” zal zelden naar waarheid antwoorden. Ras-opportunisme is des kinderen natuur. Het beroep van Superman of brandweervrouw komt hem/haar immers net zo realistisch voor als dat van bergbeklimmer of veganistisch dierenarts.                                                    

Een beroep valt nu eenmaal buiten ieder voorstellingsvermogen en behelst slechts een abstractie zoals alleen de barre werkelijkheid het individu uiteindelijk voorstelt. Het snufje toeval, de mespunt idealisme en die flinke maatschep ‘Dom Geluk’ bepalen ieders toekomst. Dat beetje scholing helpt natuurlijk soms ook.

Idealiter vangt die beroepskeuze het talent en de drijfveer van het individu in éen gelukkige hand. Men doet vervolgens z’n uiterste best en voegt zich naar de omstandigheden en het product of dienst dat haar/zijn bedrijf biedt. Woordvoerders binnen die bedrijven hebben wellicht de zwaarste taak denkbaar omdat zij het beleid en visie van het bedrijf ook daadwerkelijk dienen uit te dragen. Daar dergelijke uitlatingen vaak niets met de eigen overtuiging te maken hebben, en uitsluitend zijn gestoeld op intelligent gevoerd marketingbeleid, betreft het hier werknemers met een zeer dikke huid dan wel een formidabel stevige plank voor het hoofd. Een combinatie van beiden strekt meestal tot aanbeveling.

Minst begerenswaardige baan is wellicht die van de kanariepiet in een mijngang maar direct daarop volgend kan men zich, in deze (milieu-) kritische tijden, geen ongeloofwaardiger bestaan voorstellen dan dat van duurzaamheidsmanager bij een luchtvaartmaatschappij. Dat begreep de Volkskrant ook die dit weekend de onfortuinlijke Zita Schellekens, sinds drie jaar ‘directeur duurzaamheid’ bij onze Koninklijke LuchtvaartMaatschappij, naar de strot vloog.

Het begeleidende, trotse portret van de veertiger werd al bij voorbaat onderuit gehaald door de strategisch geplaatste quote; “Het wordt verdomd moeilijk om onze klimaatdoelen te halen”.

De ambitieuze professional met een c.v. dat wordt gedreven door begrippen als toekomst-positivisme, verandermanagement en transformatie liep een bij voorbaat gelopen race, waarbij het woord ‘vliegschaamte’ niet eens hoefde te worden genoemd om haar te laten sneven. Het nog veel hopelozer begrip ‘achterhoede-gevecht’ werd zelden treffender geïllustreerd door het plaatsen van de veelzeggende kop:“Het helpt niet als wij als KLM minder gaan vliegen”  boven een stuk waarmee duidelijk vooropgezette weg te zagen poten werden geïntroduceerd.

Schellekens positie als burgemeester in oorlogstijd word door journalist Ashwant Nandram venijnig aangegrepen en hij steekt daarbij zijn vooringenomen cynisme niet onder stoelen of banken. De introductie van het interview, waarin hij zich op de borst klopt door op te merken dat Schellekens zich “..niet vaak laat interviewen” en dat dat “..zonde is”, is slechts een schijnbaar empatische afleidingsmanoeuvre.

Gaandeweg creëert Nandram klassieke valkuilen die regels van fatsoenlijk journalistiek bedrijven met voeten treedt (Off en on the record is nu eenmaal ongeschreven heilige grond). “Dat klimaatverandering een ‘veenbrand’ is, zegt ze pas na het interview, wanneer ze onderweg is naar de fotograaf”.  Een volstrekt onnodig en tendentieus terzijde waarin Nandram bewust alleen maar het ego van Schellekens aan de kaak lijkt te willen stellen. Als de duurzame directeur zich later een ‘idealistische pragmaticus’(!) noemt en een serieus antwoord probeert te formuleren op de vraag of KLM bereid is te stoppen met het aanbieden van vervuilende, verre reizen, schopt de journalist ook nog even fijntjes na.

Op het antwoord: “We kijken achter de schermen naar het schrappen van verre bestemmingen…” en “..maar dat is een moeilijke keuze en ik weet niet of dat op korte termijn gaat gebeuren”, volgt de ‘disclaimer’ dat ná het interview door een woordvoerder namens Schellekens is onderstreept dat “..het schrappen van verre bestemmingen volstrekt niet aan de orde is”. Koudwatervrees van de geïnterviewde? Op de vingers getikt door boven-haar-geplaatsten? Wraakzuchtige zelfgenoegzaamheid van de journalist? In alle gevallen; gemakzuchtige journalistiek van quote’jes halen en het, bij voorbaat kansloze slachtoffer, onderuit halen.

Bij nader inzien is het beroep van ‘Hoofd Duurzaamheid’ danwel ‘Duurzaamheidsmanager’, anno nu, inmiddels de meest dappere beroepskeuze denkbaar.