Een absurd toneelstuk speelde zich bij de VVD af rond de vestigingswet voor asielzoekers

Wat een absurd toneelstuk heeft zich de afgelopen week in Den Haag afgespeeld. Met als dieptepunt de overkomst van premier Rutte uit Cairo, zogenaamd om zich door een woedende VVD-fractie te laten afdrogen. Maar na helse uren heeft hij het tanend vertrouwen herwonnen,

Zogenaamd. 

Even recapituleren: staatssecretaris Eric van der Burg – ook VVD – was het uiteindelijk zat dat een aantal gemeentes zich aan hun morele verplichting onttrekken asielzoekers op te vangen. Heel veel colleges van B&W die in dit opzicht hun verantwoordelijkheid wel nemen, hadden daar ook tabak van. Daarom diende het kabinet een wetsvoorstel in waarmee Den Haag weigerachtige gemeentes kon opdragen toch hun deel van de last te dragen.

In de VVD, waar ze van asielzoekers niet al te veel moeten hebben, leeft daartegen veel verzet. Gewone leden aan de basis noemen het een dwangwet. Ze zien daar ouwe trouwe VVD'ers weglopen naar Eerdmans, Van der Plas en erger. Daarom deed een deel van de fractie moeilijk. Het lukte fractievoorzitter Sophie Hermans niet de gelederen zich te laten sluiten achter Van der Burgs beleid. 

Uiteindelijk zat daar niets anders op. Dat begreep iedereen. Als de Kamerleden de eigen staatssecretaris zo spectaculair de voet dwars zetten, betekent dat de val van het kabinet en daarmee tevens het mogelijk einde van hun eigen politieke loopbaan want voor de VVD zijn de peilingen rampzalig.

Vandaar het toneelstuk van de afgelopen dagen. De fractie eiste dat haar politieke leider per se in persoon aanwezig was bij het laatste overleg. Dat Mark Rutte Nederland vertegenwoordigde op de internationale klimaatconferentie, waar het voortbestaan van onze beschaving op de agenda staat, donderde niet. Hij kwam maar terug. Hij liet maar zien waar zijn prioriteiten lagen. De vergadering verdagen tot na de conferentie, geen sprake van. Een videoverbinding met Mark vanuit Cairo, geen denken aan. Hij kwam maar opdagen. Ze waren voor geen kleintje vervaard, de volksvertegenwoordigers van de VVD.

En zo vloog Mark Rutte voortijdig terug naar Den Haag om dat zootje dorpspolitici met een horizon van maximaal veertig meter in het gareel te lullen. Uiteraard lukte dat. Na een paar uur was de fractie gedraaid. Rutte kwam naar buiten en verklaarde tegenover de media dat het eigenlijk niet over die vestigingswet was gegaan. Maar over de instroom. Die is volgens de courante burgermanswijsheid te groot. Rutte deelde die zorg, zei hij. Ook hij vond de instroom te groot. Daarom ging het kabinet zich over deze problematiek beraden. 

Alsof je over een kraan beschikt die je naar believen open en dicht kunt draaien. 

Het doek kon vallen. De premier deelt de zorgen in fractie en partij. Laat-ie fijn zijn. Het wachten is nu op het applaus van de achterban. Of Rutte zijn kunstje kan herhalen op het komende VVD-congres blijft echter een open vraag.

En ook of er in die partij ook maar één prominent zit, die de waarheid durft te zeggen: “Er zijn in deze wereld als gevolg van oorlog en klimaatproblemen veel meer dan twintig miljoen mensen op drift, waarvan maar een miniem deel Europa weet te bereiken. Dat is een groot probleem en wij hebben geen oplossing voor dat probleem. Als Nederland op zijn eentje opereert, zullen wij ons zeker niet voor de gevolgen kunnen vrijwaren. Het is bitter maar dit zijn de feiten. We kunnen onze ogen hier niet voor sluiten. Of vindt U het een goed idee vrouwen en kinderen op grote schaal te laten verdrinken in de Midellandse Zee, waarin U des zomers aan de goede kant pootje baadt? En wie het weet, mag het zeggen”.

Helaas komt in de politiek niemand verder dan het opvoeren van absurde toneelstukken zoals dat van dinsdag.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis