Een miljard voor illusie

‘Boodschappenbonus’. Zie je nou wel, “de PVV levert!” schreef Wilders triomfantelijk. Ik schoot ervan in de lach. Het is weer geniaal bedacht. Geert Wilders, de zelfbenoemde redder des vaderlands, komt met een cadeautje voor ‘de gewone man’ in tijden van economische onzekerheid. Tenminste, zo lijkt het.

Toegegeven, het is weer een meesterlijke zet. De ‘boodschappenbonus’ als politieke popcorn voor de verongelijkte massa. Wat klinkt het lekker! Een bonus, voor boodschappen! Welke Henk en Ingrid willen dat nu niet? Het suggereert onmiddellijke lastenverlichting voor mensen die dagelijks struggelen met oplopende kosten, zonder te moeten wachten op lange-termijnoplossingen die misschien ongrijpbaar of vaag blijven.  

Wilders weet als geen ander dat ‘Henk en Ingrid’ een voorkeur hebben voor simpele, directe oplossingen voor ingewikkelde problemen. In plaats van een uitgebreide uitleg over huurtoeslag, krijgen ze een catchy term die gemakkelijk in de geest blijft hangen, zelfs als de inhoud geen waarde heeft.

Die ‘boodschappenbonus’ is een verhoging van de huurtoeslag en een bevriezing van sociale huren voor de komende twee jaar. En daar stopt het. Dus voor wie geen huurtoeslag ontvangt? Pech, geen bonus. Voor wie geen sociale huurwoning heeft? Pech, geen bonus. Voor de veelbesproken middeninkomens die dagelijks de prijs van hun boodschappen voelen, maar niet in aanmerking komen voor welke toeslag dan ook? Inderdaad, pech. En zo blijft de bonus voor een select groepje huurders die toch al een vangnet van toeslagen heeft.

Waarom de burger vermoeien met een ingewikkeld debat over koopkracht of woningnood, als je een simpel woord kunt gebruiken dat doet denken aan een cadeautje? De gemiddelde Nederlander denkt bij een ‘bonus’ niet aan een administratief kunstje, maar aan extra geld dat je overhoudt. Het is pure emotionele manipulatie.

Simpliciteit verkoopt. Dit is wat populisten goed kunnen: je afleiden met flitsen en felle kleuren, zodat je niet merkt dat de grond onder je voeten langzaam wegzakt. Er is geen plan voor koopkrachtversterking. En er zijn nog altijd duizenden mensen op de woningmarkt die geen huis kunnen vinden. Er komen geen structurele oplossingen. Natuurlijk niet.

De groepen die echt beter worden van Wilders’ beleid zijn de allerrijksten en de (aandeelhouders van) grote bedrijven. Zijn belastingplannen en economische voorstellen zijn gericht op het versterken van markten en het afschaffen van belemmeringen voor rijke ondernemers. Het klassieke neoliberale idee. Niet de ‘gewone man’, maar de elite wordt er beter van.

Terwijl Wilders zich uitspreekt tegen de elite en het establishment, ligt zijn beleid dicht bij de neoliberale agenda die de afgelopen decennia juist de ongelijkheid in Nederland heeft vergroot. Hij weet het ‘gewone volk’ te misleiden met simplistische symboolmaatregelen, maar het zijn juist de multinationals en de rijken die de echte winsten behalen. Hij is niet ‘de stem van het volk’ maar de stem van de elite.  

Je zou erom kunnen lachen, als het niet zo sneu zou zijn voor diezelfde gewone man die dacht er beter van te worden maar straks volledig gedesillusioneerd naar zijn lege handen staart .