Een raaskallende man, rondvliegend speeksel, de menselijke klapmachine in het gelid

De bellicose, bittere toon van Geert Wilders tijdens het debat van afgelopen woensdag. Gillen tegen Frans Timmermans. Roepen dat hij een antisemiet was. Goedkoop effectbejag. Een man die het hele land verlamt met zijn machtsspelletjes en zijn insinuaties?

De volonté général riep dat er rechtse coalitie moest komen. Met de PVV. En hun wil moest tot uiting komen in de coalitie, nietwaar? 

Het is onbegrijpelijk dat niemand daar in Den Haag tegen hem zegt “jongen je lult. Zak lekker in de stront met die vermeende asielcrisis van je”.

De zwijgende meerderheid. De enablers die samenwerkten. Stuk voor stuk allemaal lafaards die bang zijn voor een verbale afranseling door meneer Wilders.   

Wat missen we hier?

Nazi en neonazi
Begin jaren 90, tijdens de werkcolleges van het keuzevak politieke psychologie verzorgd door professor Rudy Andeweg waar wij diverse beelden van een speechende Hitler te zien krijgen. Wij zien een raaskallende man. Rondvliegend speeksel. De menselijke klapmachine in het gelid. Ha! Dat zoveel mensen helemaal idolaat waren van zo een Pipo?!?

Er waren toen duidelijk aanwijsbare reden waarom de Duitsers Hitler en zijn naziregime zo massaal steunden. De Eerste Wereld Oorlog. Weimar mislukt. Het Verdrag van Versailles dat economische herstel onmogelijk maakte. Het volk leed grote armoede en hun vooruitzichten waren marginaal. De (adellijke) elite was bang voor het communisme. En toen opeens, was daar die meneer met zijn rare snorretje die zich opwierp als de Daddy van de zieke, diep verdeelde, Duitse natie. Hij beloofde het land te redden door een dikke streep te trekken door de bepalingen van Versailles. De gemankeerde man van Europa zou weder opstaan. Een nieuw en oersterk 1000-jarig rijk van en voor de Ariërs, “Het Derde Rijk”, was aanstaande.

Als er toen TV was geweest, dan was het waarschijnlijk allemaal heel anders verlopen, zei Rudi Andeweg. “Camera’s zijn ongenadige dingen.  Ze zouden dat hyperboliseren van Hitler haarfijn hebben geregistreerd. De mensen zouden hem niet zo massaal hebben gesteund”.  Andeweg zei voorts te rekenen op het zelfreinigende vermogen van de hedendaagse (westerse) democratie. Die zou korte metten maken met charlatans en ander politiek gespuis.  

Was er inderdaad zoiets als een zelfreinigend systeem met voldoende capaciteit om ondemocratische krachten te purgeren?

Begin 2000. De opkomst van Pim Fortuyn en de LPF.  Rond diezelfde tijd, 1995, Filip de Winter (Vlaams Blok) in België; in 1999, Jörg Haider (FPÖ) in Oostenrijk. De fin de siècle-periode die gekenmerkt wordt door de opleving van het extreemrechtse gedachtengoed. Anders dan grumpy-frumpy Hans Janmaat was Pim Fortuyn een mediagenieke man die de taal van de burger die zich gemarginaliseerd en miskend voelde, sprak. Fortuyn wist hoe hij de angst voor vreemdelingen, de islam en het moslimfundamentalisme in kernachtige zinnen moest verbaliseren, zonder zich te committeren. Fortuyn stierf; zijn haastig uit de grond gestampte partij, de LPF, ging roemloos ten onder.  Maar het rechtsextremisme was hier om te blijven. Als paddenstoelen bleven ze uit de grond schieten: Verdonk, Geert Wilders, die na ruzie met de VVD voor zichzelf begonnen. Daarna Baudet, en als laatste Joost Eerdmans en JA21.

Wat hebben al deze nieuwe extreemrechtse partijen de kiezer te bieden?

Het klassieke nationaalsocialisme had twee gezichten: een socialistisch gezicht, dat gegrondvest was op een economisch programma: grote infrastructurele werken, zoals de aanleg van de Duitse autobaan en waterkrachtcentrales, brachten nieuwe banen en leidden tot verbetering van de levensstandaard van de gemiddelde Duitser. Arbeiders werden in staat gesteld om een auto kopen (VW-kever) en op vakantie gaan.

Het andere gezicht van nationaalsocialisme, en tevens het meest in het oog springende kenmerk van het nazisme, was de Jodenhaat en haat tegen alles wat niet Arisch was, of niet gezond.

De neonazi’s zoals Trump, Wilders, Baudet en in mindere mate Eerdmans hebben niets anders in de aanbieding dan haat en verdeeldheid zaaien. Trump en Baudet zijn aanhangers van de omvolkingstheorie. Een groot rijk waar alleen witte mensen wonen. Of Wilders, net als Baudet, ook gelooft in raszuiverheid is niet direct duidelijk.

Terug naar de dag van vandaag
De politieke wetenschap schuwt het persoonlijke, datgene wat niet gemeten kan worden. Autobiografieën van politici? Dat is lectuur. Verpozing voor de lange zomervakantie. De huidige tijdsgeest vraagt echter om een andere aanpak: “je moet weten wat ze zeggen”.  Waarom was het not done om Mein Kampf te lezen? Zou je na het lezen meteen een nazi worden? Of zou je beseffen dat Mein Kampf een affreus geschrift is? Het denkwerk van een onevenwichtige man, die de kans kreeg om zijn foute ideeën in de praktijk te brengen en de wereld in diepe ellende te stortten, omdat de zwijgende meerderheid toekeek en niets ondernam?

Mary Trump, een nicht (dus zijn eigen familie) van Donald Trump roept al jaren dat hij psychopathische neigingen heeft, en om die reden ongeschikt is als president van de VS. Niemand die echt luistert naar Mary Trump. Geert Wilders leidt al langer dan 10 jaar een abnormaal leven omdat hij wordt bedreigd. Laat geen misverstand bestaan: dat hij wordt bedreigd is een schande. We kennen Wilders van Fitna. Maar Wilders spreekt niet meer over kopvodden en minder-minder-Marrokkanen. Zijn nieuwste stokpaardjes zijn “asielcrisis” en “antisemieten”.

De vraag is of hij vanwege al die bedreigingen en zijn gedwongen sociale isolement, optimaal kan functioneren als politicus.

De parallellen tussen Wilders zijn significant: beiden zaaien haat om zo kiezers aan zich te binden; beiden weten geen moer over beleid en bestuur; beiden vernederen ze hun tegenstanders; beiden verdragen geen kritiek; beiden houden iedereen voor de gek. Van beide heren wordt gezegd dat ze nauwe banden met Poetin onderhouden. Beiden keuren het genocidale geweld in Gaza goed.

Beiden bestaan omdat ze geschraagd worden door een zwijgende, wegkijkende meerderheid.

Tot slot
De zwijgende meerderheid blijft geloven in het purgerende en zelfreinigende vermogen van de democratie, die eerlijk gezegd, op zijn laatste benen loopt. Alsof het 1932 is…

Ze eten salty-caramel popcorn, drinken KoolAid en staren stoïcijns naar HDTV-beelden van Wilders en Trump, terwijl ze op hun one-issue feestje, dansen op de tonen van hun one-man band.

Dus vraag ik weer: wat missen ze? Wat missen wij met zijn allen?