Een waardig einde, maar niet in mijn nachtkastje

Het gevaar van een draagbare doodsmachine is niet dat ze bestaat, maar dat ze op het verkeerde moment gebruikt wordt.

Het overlijden van Florian Willet, directeur van The Last Resort en voorvechter van de Sarco-capsule, heeft het debat over zelfbeschikking bij het levenseinde opnieuw aangewakkerd. De Sarco, een 3D-geprinte capsule die een vredige dood mogelijk maakt, belooft een humane uitweg zonder medische bemoeienis. Maar juist die eenvoud maakt mij onrustig.

Zelfbeschikking moet mogelijk zijn, maar nooit zonder menselijke toets en reflectie.

Ik heb zelf aan de rand van de afgrond gestaan. Zonder een betrokken arts en een recept voor Prozac was ik er misschien niet meer geweest. Nu leef ik een goed leven met mijn kat Cookie, die me elke ochtend wekt met een klauw in mijn gezicht, een liefdevolle herinnering dat ik er nog ben. Had ik destijds een Sarco in mijn nachtkastje gehad, dan had u dit stuk niet gelezen.

Er is een moment geweest dat ik met een handvol slaappillen op bed zat. Ik dacht: als ik ze nu inneem, wie vindt mij dan? Niemand. Dan lig ik hier dagenlang alleen te verrotten. Dus begon ik te plannen: dan moet ik in de auto gaan zitten, op het parkeerterrein, daar zullen ze me vinden. Tot daar reikte mijn wanhoop. Ik begreep niet meer hoe verder te leven, alleen nog hoe te stoppen. En toch: ik ben zó blij dat ik het niet heb gedaan. Want wat daarna kwam was licht, en rust, en leven. En Cookie, natuurlijk.

De Sarco is bedoeld om de dood te “démédicaliseren”. Geen arts, geen wachttijd, geen toetsing: volledige autonomie. Voor sommigen een zegen. Maar ook een valkuil. Wat als je besluit om eruit te stappen op je dieptepunt, terwijl je een maand later misschien met een kat op schoot en zon op je gezicht had gezeten?

De dood is definitief; wanhoop is vaak tijdelijk.

Ik begrijp Florian Willet’s missie. Zijn inzet voor waardig sterven verdient respect. Er zijn situaties waarin mensen ondraaglijk en uitzichtloos lijden. In zulke gevallen moet een zachte, zelfgekozen dood tot de mogelijkheden behoren. Maar dat vraagt zorgvuldigheid. Een gesprek. Een arts die durft te vragen: “Weet je het zeker?” Een vriend die zegt: “Blijf nog even.”

Het gevaar van een draagbare doodsmachine is niet dat ze bestaat, maar dat ze op het verkeerde moment gebruikt wordt. Niet uit overtuiging, maar uit wanhoop. Niet uit rust, maar uit paniek. En dan is er geen weg terug.

Dus ja, laten we praten over waardig sterven. Maar laten we het gesprek over waardig blijven leven net zo luid voeren. Laten we mensen helpen om weer perspectief te zien voordat ze dat definitieve besluit nemen. En als samenleving moeten we onszelf één vraag durven stellen:

Hoe zorgen we ervoor dat keuzevrijheid niet leidt tot eenzaamheid?

En nu, als u me wilt excuseren, Cookie heeft honger.

[Noot van de redactie: In dit bericht gaat het over zelfdoding. Mocht je daar vragen over hebben of behoefte te hebben om er over te praten, bel 0900-0113 of bezoek 113.nl]