Een wapenwedloop is geen veiligheid

Veel vredesactivisten kennen inmiddels het gevoel tegen een muur aan te lopen als over oorlog en vrede wordt gepraat. Een muur van angst. Zowel in gesprek met vrienden en buren als in contacten met politici of journalisten. Er is angst voor de Russen. Angst voor de Chinezen. En daarnaast een ongefundeerd geloof in wapens en militaire technologie als antwoord op het gevoel van onveiligheid.

Het is een soort magisch denken: Als wij maar de meeste en de beste wapens hebben, kan ons niets gebeuren. En het best getrainde leger natuurlijk, dat overal natuurgebieden mag inpikken om te oefenen. Er worden zelfs boerderijen onteigend om militair terrein uit te breiden. Onteigening is absoluut uit den boze om de stikstofcrisis te stoppen, het ecologisch systeem te beschermen, de biodiversiteit te redden. Maar geen probleem om militair terrein uit te breiden. Ik ben veel banger voor regeringen die dit soort verkeerde prioriteiten stellen dan voor Russen en Chinezen.

Trump wil Europa niet meer helpen in geval van oorlog. Dat is dan weer een opluchting. Als je het van Trump moet hebben is je veiligheid pas echt in slechte handen. Hij ontslaat in rap tempo capabele militairen en vervangt ze door incapabele vriendjes. Vrouwen, zwarten en queers worden de Amerikaanse krijgsmacht uit gepest, want die is alleen voor witte mannen. Direct bedreigend voor Europese veiligheid is dat het beleid van Trump wordt bepaald door de belangen van de firma Trump & miljonairsvriendjes. Als je veiligheid afhankelijk is van dit soort mega-egoïsten heb je echt een probleem. En dat probleem hebben we, want Trump is de baas van de NAVO. En dat betekent bijvoorbeeld, dat de Amerikaanse kernwapens die op een vliegbasis in Brabant liggen onder zijn gezag vallen. Er zitten weinig checks and balances in de beslisketen voor de inzet van kernwapens. Er is slechts een heel klein groepje mensen in de VS bij betrokken, en de doorslaggevende stem is die van Donald Trump. Ook daarvoor ben ik veel banger dan voor Russen en Chinezen.

Hoewel natuurlijk alle landen met kernwapens gevaarlijk zijn. Pakistan en India hebben ook kernwapens. Israël heeft ook kernwapens. En alle inzet van kernwapens, zelfs maar het overwegen van de inzet van kernwapens, is onacceptabel. Kernwapens zijn verschrikkelijk. Het is Gaza, maar dan in 1 seconde. En met nog generaties lang slachtoffers, want radioactieve straling beschadigt genetisch materiaal. Voor de Europese veiligheid zijn er nu mensen die pleiten voor een Europees kernwapen, omdat we niet op de Amerikaanse kernwapens kunnen vertrouwen. Ik denk dat die mensen echt niet weten wat ze zeggen.

Veel mensen zijn bang omdat Europa zou zijn overgeleverd aan de vermeende veroveringsdrift van Rusland en China aan de ene kant, en een onverantwoordelijke Amerikaanse president aan de andere kant. Maar als die Amerikaanse president zegt: jullie moeten je militaire budget ophogen tot 5% van je BBP, dan doen Europese landen dat gewoon. We doen wat de autocraat Trump zegt om Europese waarden en democratie te beschermen. Krommer kan het haast niet worden.

Europa gaat miljarden investeren in eigen verdediging. In militaire high-tech, wapens met kunstmatige intelligentie, drones, misschien zelfs eigen kernwapens. Het is bijgeloof dat deze militaire technologie voor veiligheid zorgt. Dat militaire afschrikking, dreiging met wapens, voor veiligheid zorgt. Daarop is het beleid van de NAVO gebaseerd en kernwapens zijn voor de NAVO een belangrijk dreigingswapen. Maar op feiten is het niet gebaseerd. Het is geen wetmatigheid dat je alleen door afschrikking veilig bent. Het is niet zo dat de geschiedenis aantoont dat het vrede bleef als landen maar heel erg bewapend waren. Integendeel.

Voor vrede moet je zorgen voor goede internationale betrekkingen. Je moet praten met je vijanden. Onderhandelen. Verdragen afsluiten. Die verdragen opnieuw afsluiten als ze geschonden worden. Dat is natuurlijk allemaal niet zo stoer als een nieuw tankbataljon of een nieuw raketsysteem. Niet zo cool. Niet zichtbaar en tastbaar. De koningin kan er niet mee op de foto. En de mensen die geld verdienen aan wapenproductie zullen je ook vertellen dat het niet werkt. Mensen die hun beroep hebben gemaakt van vechten en militaire macht uitoefenen zullen je ook vertellen dat het niet werkt. Maar misschien moet je niet luisteren naar degenen die belang hebben bij bewapening, misschien moet je kijken hoe je het beste tot vrede komt.

We moeten niet bang zijn voor Russen of Chinezen, we moeten bang zijn voor oorlog. Het punt met wapens is dat als ze worden gemaakt en aangeschaft, de kans groot is dat ze uiteindelijk gebruikt worden. En ze worden niet gebruikt tegen de machthebbers waar we een hekel aan hebben. Ze worden gebruikt tegen burgers in andere landen, tegen steden, tegen gewone soldaten. En die andere landen gebruiken hun wapens dan weer tegen onze burgers, onze steden, onze soldaten, want zij zijn zich nu ook aan het bewapenen. Dat is geen veiligheid.

Als we in Europa veiligheid willen, moeten we nadenken over wat veiligheid is, en voor wie die veiligheid moet zijn. Een enorm bewapend Europa maakt de wereld niet veiliger. Dat levert alleen maar heel veel winst op voor de wapenindustrie.