Er staat te veel op het spel om toe te geven aan militarisering

We zien onszelf in het Westen graag als voorvechters van de vrijheid. Maar dit is moeilijk vol te houden als je een blik werpt op de geschiedenis.

In een veel besproken opiniestuk stellen Bart Kuijer en Jan ten Cate dat een sterk defensie van levensbelang is voor mens, dier en een duurzame toekomst. Ze prijzen Europa als het continent van vrije, democratische rechtsstaten en ze spreken over ‘het verdedigen van de vrije wereld’. Om deze vrijheid te verdedigen, moeten we ons volgens hen verder bewapenen, precies waar de Partij voor de Dieren nu voor opkomt. 

Ik ben het eens met Bart Kuijer en Jan ten Cate dat dit de tijd is van macho-leiders met autoritaire tendensen. Maar ik maak mij geen illusies dat Europa anders is. Het argument dat wij strijden voor ‘de vrije wereld’ doet mij denken aan propoganda uit de Koude Oorlog en de Golfoorlogen. Ik hoopte dat we dit soort overtuigingen in de vorige eeuw hadden begraven, samen met de lichamen van de mensen die om het leven zijn gekomen tijdens de bombardementen op Vietnam, Afghanistan en Irak.

Maar ook vandaag is het raak met het Europees geweld. Engeland, Duitsland en de VS gebruiken de Engelse legerbasis op Cyprus om Israël te voorzien van wapens, militaire inlichtingen en personeel. Nederland levert onderdelen van gevechtsvliegtuigen aan Israël, ondanks een verbod van de rechter. Op deze manieren faciliteren we de genocide op de  Palestijnen. Ook Frankrijk gedraagt zich nog altijd als koloniale macht. Zo stuurt het militairen om de bevolking in Nieuw-Caledonië te onderdrukken, omdat daar schaarse grondstoffen te vinden zijn waar ze de controle over willen houden.

We zien onszelf in het Westen graag als voorvechters van de vrijheid. Maar dit is moeilijk vol te houden als je een blik werpt op de geschiedenis. Waren wij het niet, die mensen ketenden en tot slaaf maakten? En zijn wij het niet, die arme landen hebben geketend in schulden die onmogelijk zijn om af te betalen? 

Het feit is dat Europa zich nog altijd als imperialistische macht gedraagt. Dat is precies de reden waarom landen in het mondiale zuiden onverschillig hun schouders ophalen als het gaat om het conflict tussen de NAVO-landen en Rusland. Zij zien twee machtsblokken dat hetzelfde spel spelen. 

In plaats van met onze vinger te wijzen naar China of Rusland, zouden we er goed aan doen eerst een eind te maken aan het geweld en de onderdrukking waar wij zelf verantwoordelijk voor zijn, zoals in Palestina en Congo, en het groeiend fascisme in onze eigen samenlevingen.

Europa zou een voorbeeld kunnen stellen. Niet meegaan in de wapenwedloop maar juist inzetten op diplomatie. Werkelijk bijdragen aan een veiligere en rechtvaardigere wereld. Want meer wapens betekent niet écht meer veiligheid. Als wij ons bewapenen, zal Rusland dat ook doen. Als ons gevoel van veiligheid afhangt van hun onveiligheid, in wat voor wereld leven we dan? 

Helaas worden we met succes opgehitst door politici, militairen en wapenhandelaren. Sommigen van hen zullen ongetwijfeld altijd blijven zeggen dat we een nog groter leger nodig hebben met nog meer wapens. Zij volgen de logica van overheersen of overheerst worden. We moeten ons hier tegen verzetten. 

Er is geen reden om in paniek te raken. Zelfs zonder de Verenigde Staten is Europa’s leger vele malen groter dan dat van Rusland, dat al drie jaar vastzit in Oekraïne. We hebben de ruimte diplomatieke wegen te bewandelen.

De waarheid is dat we in het Westen nooit serieus geprobeerd hebben om te demilitariseren. Na de val van de Sovjet-Unie besloten verschillende Amerikaanse presidenten tegen het idee om een ‘vredesdividend’ uit te keren en te demilitariseren. Ze wilde liever de Amerikaanse hegemonie uitbreiden en de opkomst van regionale machten de kop in drukken, waaronder China en Rusland.

De verwijten die we China en Rusland maken, die gelden deze evengoed voor de Verenigde Staten en Europa. Het is een zinloos spel van vingerwijzen. En er staat te veel op het spel om hiermee door te gaan. Deze jaren zijn cruciaal voor de ecologische crisis en ook voor de sociale crisissen die wij doormaken: van genocides, de opkomst van extreemrechts, tot de alsmaar groeiende ongelijkheid. 

Deze oorlog heeft al te lang geduurd en te veel levens gekost. Uiteindelijk zal ook deze oorlog moeten eindigen aan de onderhandelingstafel. En het zou zonde zijn als we cruciale jaren hebben verspild en miljarden hebben uitgegeven aan vervuilende en vernietigende defensie, ten kosten van natuur, de gezondheidszorg, het onderwijs, pensioenen en andere sociale voorzieningen. 

Meer bommen en minder zorg en onderwijs zijn geen goed fundament voor een rechtvaardigere wereld.