Ergens anders heen

Weinig beangstigender dan een wereld die lijkt stil te staan en wacht op de aanjager die haar weer in gang zet.

Een begraafplaats met verweerde graven, een enthousiast zwaaiend kindje, zielloze nieuwbouw, het uitzicht in een trein is altijd hetzelfde en toch altijd verrassend in al zijn schakeringen. Inspirerend zelfs, getuige dit tekstje. De gedachten dwalen nog wel eens af naar al die mensenlevens buiten. Wie wonen daar, wie werken daar, wie leven hier?

Vragen waarop ik het antwoord helemaal niet bewust zoek maar waar die zich automatisch aandienen bij het langsflitsen van al die stukjes andere-mensen-wereld. De ruit met zijn rubberen frame dwingt een starende, contemplatieve staat af waarin men zich vragen stelt die aan de andere zijde van het glas in het geheel niet spelen. Ben ikzelf die voorbijganger, dan denk ik geen seconde aan wie daar in die voorbijrazende trein zijn hoofd zit te breken over wat ik daar doe.                  

In dat gesloten universum van een coupé ontvouwt zich ook gemakkelijk dat onverklaarbaar mechanisme van ‘ergens willen zijn waar je op dat moment niet bent’. Of de gemiddelde forens die gedachten deelt is uiteraard irrelevant, het is een eenvoudige private observatie, en een associatief brein als het mijne heeft veel behoefte aan een zekere ordening. Klaarheid brengen in de stortvloed aan overwegingen en indrukken. Die interne dialoog is vaak broedplaats van de interessantste inzichten en nieuwe ideëen en dat dank ik allemaal aan die fascinerende, gefragmenteerde buitenwereld.

Grauw, grijs winterweer. Het daglicht wil zelfs om 11.00 ’s ochtends nog niet echt doorkomen. Het landschap lijkt een onderbelichte set. Nat en Zondags Nederland biedt een sureëel aanzicht. Wat vogels in de verte, die enkele wandelaar, en verder laat het landschap zich op z’n verstilde mooist zien. Ook het versteende deel der natie, de dorpen en steden, liggen er op een ochtend als deze verraderlijk vredig bij. Hier is niets aan de hand. Zo lijkt het. Er wordt rustig gewacht op de dag die komen gaat, maar waar zijn toch de mensen die deze aarde bewandelen? Heeft men er massaal voor gekozen zich deze dag niet te verplaatsen, niet te reizen en het sportveld onbespeeld te laten? Het lijkt er sterk op. Serene rust of een voorbode van naderend onheil?.                 

De staat van volledige rust, het volmaakte ‘Niets’, laat zich door het jachtige brein van een stadsmens lastig vatten. In het dagelijks leven kent immers iedere gebeurtenis een voorbode, een gevolg en het onvermijdelijk slotakkoord. Het leven als permanente kettingreactie. Het verstilde, het ‘Niets’ kent geen dynamiek, geen dynamiek is stilstand en stilstand staat voor de dood, het einde. Weinig beangstigender dus dan een wereld die lijkt stil te staan en wacht op de aanjager die haar weer in gang zet.

Lezen in de trein is een zaligheid, maar bij verandering in de cadans kijk ik als vanzelf altijd even op. Een gevoeligheid die zich door de jaren heeft ontwikkeld is die van rijden over een spoorbrug. Het geraas van dat geweldige ijzeren silhouette dat twee oevers verbindt resoneert immers heel anders dan het spoor over land.                 

Dunne zonnestraaltjes flikkeren op de stalen constructie en het lijkt ineens of er duizend foto’s achter elkaar worden genomen. Over water reizen heeft iets majestueus. Hoog gezeten in auto of trein glijdt men over weg en spoor en heeft kort de indruk deel uit te maken van iets onaanraakbaar groots. Even waant men zich deel uit te maken van de overwinning van de mens op de elementen. Gevangen in die machtige, stalen vormen van een brug.                                                                         

'Ergens willen zijn waar je op dat moment niet bent’ dringt zich ook nergens zo sterk op als in de buurt van het water. Iedere passerende aak noodt als het ware tot onmiddellijk aanmonsteren, de roep van onbekende verten lokt. Reizigersdromen die even het geconcentreerde brein benevelen en daarna weer als snippers in de wind wegfladderen. Een schip als ultieme metafoor van onbegrensd escapisme, los van het land, het kan gaan waarheen het wil, en het water gaat daar waar het gaat.

Die vrijheidsdrang maakt wellicht dat een mens in zijn diepste wezen altijd wel ergens anders wil zijn dan waar men op dat moment is.