Escalatie rond Iran is feest voor de wapenindustrie

Direct na de Amerikaanse aanslag op generaal Soleimani van Iran schoten de aandelenkoersen van grote Amerikaanse wapenbedrijven omhoog. Een oorlog met Iran, als onderdeel van verdere escalatie in het Midden-Oosten, biedt vooruitzichten op stijgende omzetten. De Nederlandse wapenindustrie pikt ook een graantje mee.

Wapenbedrijven komen er openlijk voor uit dat het uitbreken of escaleren van conflicten vooral een ‘business opportunity’ is. Zo hielden directeuren van de Amerikaanse wapengiganten Lockheed Martin en Raytheon potentiële investeerders tijdens een conferentie in december 2015 al voor dat oplopende spanningen in het Midden-Oosten gouden tijden voor hen konden betekenen.

Groeiende wapenexporten Volgens cijfers van het Zweedse onderzoeksinstituut SIPRI, een autoriteit in het in kaart brengen van wereldwijde wapenhandel, zitten Amerikaanse wapenexporten naar het Midden-Oosten de laatste jaren enorm in de lift. Vorig jaar schoten de verkopen helemaal door het dak, als onderdeel van een enorme algemene groei aan Amerikaanse wapenexporten onder president Trump. Landen die niet kunnen aankloppen bij de VS, met name Iran en Syrië, betrekken hun wapens vooral uit Rusland, China en Wit-Rusland.

Ook Europa pikt een flinke graan mee. De EU exporteerde sinds 2003, het jaar van de inval in Irak, voor ruim €147 miljard aan wapens naar het Midden-Oosten. Saoedi-Arabië is wereldwijd de grootste klant van de Europese wapenindustrie, goed voor €46 miljard. Ook de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), Turkije, Qatar, Oman, Koeweit en Egypte namen sinds 2003 voor meer dan €10 miljard af.

Nederlandse wapenindustrie Turkije (€575 miljoen) is de belangrijkste bestemming voor wapens uit Nederland, dat €1,4 miljard van de Europese export voor zijn rekening nam. Dat is bijna 10% van de totale Nederlandse wapenexport in die periode. Een fors aandeel, dat de laatste tijd getemperd wordt door restricties op wapenuitvoer naar Saoedi-Arabië, de VAE en Turkije, wegens de oorlog in Jemen respectievelijk de inval in Noord-Syrië.

De Nederlandse wapenindustrie is niet alleen door leveringen aan landen in het Midden-Oosten betrokken bij de conflicten daar. De Verenigde Staten zijn al jaren de grootste klant. Het gaat daarbij vooral om wapenonderdelen. Die komen deels in Amerikaanse wapens terecht, zoals in de Reaper-drones, die ook gebruikt werden voor de aanslag op Soleimani. Fokker, sinds enkele jaren onderdeel van de Britse multinational GKN, produceerde hiervoor landingsgestellen (en schakelde daar weer andere Nederlandse bedrijven, waaronder KMWE en VDL als subcontractors voor in), terwijl Koninklijke Ten Cate cascodelen leverde.

Aan de andere kant worden Nederlandse wapenonderdelen via de Verenigde Staten ook naar landen over de hele wereld doorgeleverd. De Nederlandse regering heeft de controle hierop uit handen gegeven en laat het volledig aan de VS over. Zo belanden Nederlandse componenten alsnog in Saoedi-Arabië (en de oorlog in Jemen) of Turkije. Zulke ‘rafelranden’ doen afbreuk aan het restrictieve exportbeleid dat Nederland in naam zegt te voeren. Iets dat overigens ook geldt voor de eerdere laksheid ten aanzien van Turkije. Dat land heeft de afgelopen jaren, mede met dank aan Nederlandse technologie, een eigen wapenindustrie op poten gezet die de afhankelijk van buitenlandse wapenleveranties fors heeft doen afnemen.

Geen baat bij escalatie Verdere escalatie in het Midden-Oosten komt de bevolking daar niet ten goede. In Iran en Irak zijn al maanden protesten tegen de autoritaire regimes gaande, die nu gesmoord worden door het onverantwoorde Amerikaanse optreden. Het al eerder door de Verenigde Staten opgezegde nucleaire akkoord met Iran wordt nu ook door dat land terzijde geschoven, terwijl het juist steeds gezegd had zich ondanks de Amerikaanse opstelling daar zelf wel aan te zullen houden.

Nieuw geweld en toenemende repressie staat ook garant voor nieuwe stromen vluchtelingen. Ook dan zal de wapenindustrie klaarstaan om de goederen en diensten te leveren om het Europese beleid van het opvoeren en militariseren van grensbewaking ten uitvoer te brengen.

Terwijl president Trump met het Amerikaanse optreden jegens Iran de aandacht probeert af te leiden van zijn eigen binnenlandse problemen én de Amerikaanse grip op olie in het Midden-Oosten wil versterken, komt de wapenindustrie straks als grootste winnaar uit de bus. De Nederlandse regering dient zich verre van deze verwoestende strategie te houden, af te zien van het zenden van een fregat naar de Perzische Golf en wapenexport die bij kan dragen aan escalatie in het Midden-Oosten verder aan banden te leggen.

Alle reden dus om een duidelijk geluid tegen een dreigende oorlog met Iran te laten horen. Een goede gelegenheid hiervoor dient zich komende zaterdag aan. Dan vindt in Amsterdam de manifestatie ‘Geen oorlog met Iran’ plaats, van 14 tot 15 uur op het Spui.