Europeanen weten nieuwe ramp met Trump te voorkomen

De Oekraïense president Zelensky mocht weer op audiëntie bij wereldkeizer Donald Trump in het Witte Huis. En tot ieders opluchting, behalve die van Poetin, liep dat goed af. In februari dit jaar leidde een dergelijk bezoek tot een van de grootste diplomatieke rampen uit de recente geschiedenis waarbij Zelensky voor het oog van de camera's werd gekleineerd door het team van Trump, inclusief de 'journalisten' van Fox die tot zijn trouwe gevolg behoren.

Dit keer kwam Europa in actie om herhaling te voorkomen. De regeringsleiders van Frankrijk, Duitsland, Italië, Groot-Brittannië en Finland besloten Zelensky te vergezellen. De president van Finland was noodzakelijk omdat hij een favoriete golfspeler is van de Amerikaanse kleuterpresident en zijn stemming gunstig weet te beïnvlioeden. Daarnaast waren de president van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen en de secretaris-generaal van de NAVO, Mark Rutte aanwezig.

De Europeanen gebruikten een bewezen tactiek om te voorkomen dat Trump zich van hen af zou keren. Ze overlaadden de vastgoedmiljardair met complimenten en dankbetuigingen. Zelensky had een dankbrief bij voor Melania Trump omdat ze bij Poetin had gepleit voor een stop op het vermoorden van Oekraïense kinderen. Dat viel in goede aarde bij Trump.

Media concentreerden zich op het feit dat de altijd in battledress geklede Zelensky zich voor de gelegenheid in een pak had gehesen. Een journalist van Fox was de vorige keer immers uitgevaren over het uniform. Trump prees Zelensky voor zijn kleding, die op zijn beurt de Amerikaanse president voorhield dat dit het beste pak was dat hij kon vinden. Glunder, glunder.

Zelensky had een van de gevaarlijkste situaties van de bijeenkomst weten te voorkomen door al eerder te zeggen dat hij direct met Poetin wil onderhandelen over grondgebied kwesties. Daarmee verdween dat onderwerp van tafel en werd voorkomen dat Trump zich er direct mee zou gaan bemoeien. Het gesprek concentreerde zich daardoor op veiligheidsgaranties voor Oekraïne. Het gezelschap wist Trump zo ver te krijgen dat hij verklaarde dat de VS zich na een akkoord zal inzetten voor de veiligheid van het door Rusland belaagde land. Eerder nog wilde hij daar juist niets van weten.

NRC schrijft:

De Italiaanse premier Giorgia Meloni benadrukte het belang van „Artikel-5-achtige” veiligheidsgaranties (zoals die bestaan binnen het NAVO-bondgenootschap waar de regering Trump Oekraïne buiten wil houden) „zodat het niet nog een keer gebeurt”. Europa zou daarin het voortouw nemen, zei Macron tegen Trump, maar alleen met Amerikaanse achtervang: „Je kunt op ons rekenen als wij op jou kunnen rekenen.” Vance zat op de tweede rij boos toe te kijken.

Wat ook bereikt werd is dat Trump niet meer beweerde dat Zelensky zelf schuldig is aan de oorlog en de enige is die vrede in de weg staat.

Trump onderbrak de bijeenkomst om met Poetin te bellen. Trump, die niet geïnteresseerd lijkt in details voor een akkoord maar vooral geobsedeerd is met het verkrijgen van de Nobelprijs voor de Vrede, had niet door dat zijn microfoon nog aanstond toen hij zich daarna in een onderonsje richtte tot Marcon. Hij fluisterde over Poetin: "Ik denk dat hij voor mij een deal wil sluiten, snap je? Hoe gek het ook klinkt."

De bijeenkomst was, anders dan de ontmoeting met Trump dit weekend, geen goed nieuws voor Poetin. Analisten wijzen er wel op dat de Russische heerser de factor tijd weet te gebruiken. Als hij de oorlog nog een jaar of twee weet te rekken, verliest Trump zijn interesse wellicht helemaal en kan hij daar zijn voordeel mee doen om alsnog Oekraïne of forse delen daarvan in te lijven.

Trump heeft tijdens zijn verkiezingscampagne bij herhaling beweerd dat hij als president de oorlog "binnen 24 uur" zou stoppen. Het is niet verbazend dat ook dit een leugen is gebleken. Hij eist nu zelfs geen staakt-het-vuren.

The Guardian constateert dat de bijeenkomst in het Witte Huis veel rook heeft opgeleverd maar dat er nergens vuur was te zien. Het werd nog wel even spannend toen Zelensky de Oekraïense voorwaarden voor vrede begon op te noemen. Het sprinkhanenbrein van Trump is niet toegerust op het luisteren naar details die niet direct betrekking hebben op hemzelf. De Europese leiders zagen met angst en beven dat de glimlach van zijn oranje gelaat verdween. Daarop greep Mark Rutte in. Hij snoerde Zelensky de mond met de woorden 'dank u wel' en iedereen haalde opgelucht adem. Het ergste gevaar was geweken. Voor even weer.

Of het op korte termijn tot vrede of zelfs een pauze in de gevechten leidt, is zeer de vraag. Rusland ging ondertussen door met het bestoken van Oekraïne. Onder de dodelijke slachtoffers weer een kleuter. Ondanks de brief van Melania.

Poetin en Zelensky hebben wel beiden ingestemd met een bijeenkomst tussen hen die binnen twee weken plaats moet vinden. Het zal de eerste ontmoeting van Zelensky met de oorlogsmisdadiger sinds die zijn land is binnengevallen.