Euthanasie, NSC en Damiaan Denys: ongevoeliger, arrogant en horkerig

Opvallend, de welhaast religieuze ijver waarmee het OM de laatste tijd optreedt jegens personen die betrokken zijn bij euthanasie. Zoals de vervolging dit jaar van de bestuursleden van de Coöperatie Laatste Wil en zeer recent de huiszoeking in het kantoor van arts Philip Nitschke, de bedenker van de Sarco.

Al die mensen faciliteren zonder winstoogmerk, grotendeels om de lacune te vullen die de huisartsen hebben achtergelaten. Die laatsten moeten volgens de wet de eerste stap zetten bij euthanasie, maar doen dat vaak niet. Uit levensbeschouwelijke overtuiging, paternalisme, gebrek aan scholing & ervaring of koudwatervrees. Maar het gaat bij euthanasie om mensen die bij hun volle verstand weloverwogen en in overleg met hun omgeving vaststellen dat hun leven voltooid is, dan wel de condities formuleren voor wanneer dit in de toekomst het geval zal zijn. Bijvoorbeeld bij een plantenbestaan of vergevorderde dementie. Daarnaast zijn er mensen die na jaren en jaren onafgebroken geestelijk lijden en vergeefse behandelingen ook volgens deskundigen het leven echt niet meer aankunnen. Jarenlang geestelijk lijden, dus geen door zijn vriendinnetje gedumpte student die in een opwelling van een flat wil springen.

Door al die weigerartsen moesten er ingewikkelde oplossingen worden bedacht om een ‘pil van Drion’ te krijgen, die je zelf kunt innemen, zonder partner, vrienden of familieleden een strafbaar feit te laten plegen. Uit onderzoek blijkt overigens dat het bezit van de pil vooral rust schenkt door het besef dat als het zover is je alles altijd in eigen hand hebt.

Trouwens, die weigerartsen zijn wel een beetje te begrijpen, gezien het uiterst botte optreden in 2013 tegen hun collega in Tuitjenhorn. Interessant dat de mede-aanjager daarvan een Amsterdamse hoogleraar was. Die stuurde vervolgens een brief aan alle bij het AMC aangesloten huisartsen – een paar dagen nadat de Tuitjenhornse huisarts een eind aan zijn leven had gemaakt – waarin hij diens gedrag ‘buitensporig en bewust norm overschrijvend’ noemt. Niet de zelfdoding uiteraard, maar de euthanasie.

Recent was er een andere Amsterdamse hoogleraar die in een euthanasiegeval het OM te hulp wilde komen - Damiaan Denys - en daartoe met een twaalf geestverwanten een brief schreef die aandrong op vervolging van de betrokken arts. Deze Denys schreef in 2018 als voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie een column in De medisch specialist: 'Psychiatrie is zonder weerga het meest controversiële medisch specialisme in de geschiedenis van de geneeskunde. Er is continu verwarring over normaliteit en abnormaliteit, prominenten spreken elkaar voortdurend tegen, symptomen worden betwist, stoornissen ter discussie gesteld, niets kan objectief worden bewezen en causale theorieën ontbreken (…) ik houd van controverse. Ik geniet van contramine, contrasten, contrapunten, contrair, contraproductief’."

Een ‘conman’ derhalve? Maar dat is een onserieuze grap, want als Denys een collega ‘controversieel’ vindt, blijkt hij die aan te geven bij het OM! Strafrechtelijk te willen vervolgen, want de motivering voor diens handelen zou niet ‘objectief bewezen’ zijn. Denys' kritiek is daarentegen nauwelijks wetenschappelijke gefundeerd. Enerzijds puur juridisch: de geëuthanaseerde patiënte in kwestie was nog minderjarig. Gedumpte puber? Anderzijds biedt de brief ook een variant op de bekende riedel dat een arts niet voor God mag spelen. 

Mag dat allemaal, vragen wij ons in gemoede af. Neen. Denys en zijn dertien companen blijken hierin ‘onbetamelijk en onaanvaardbaar’ te hebben gehandeld. Dit keiharde oordeel komt van de artsenfederatie KNMG, die onder andere de ethiek van de beroepsgroep bewaakt en zich destijds rond Tuitjenhorn nog liet intimideren.

Denys lijkt hiervan echter niet onder de indruk – contramine – van dit ‘contraproductieve’ standpunt en hij werd dan ook een dag later bediend via het door gelovige partijleiders gedomineerde kabinet. Een NSC-Kamerlid diende namelijk een initiatiefnota in over het toegenomen aantal mensen met een euthanasiewens. De KNMG mag dan wel ethisch oordelen, maar de partij van Sint Pieter uit Enschede is toch gewoon een afsplitsing van het Christen-Democratisch Appèl, een religie waarin euthanasie eigenlijk geldt als moord.

Gelukkig hebben we in deze discussie nog Sigmund, de Nederlandse psychiater die ongelovig is en veel beroemder dan pater Damiaan. Die concludeerde op dezelfde dag: ‘Sommige collega’s zijn dus nog ongevoeliger, arroganter en horkeriger dan ik’. Jammer dat Sigmund in al zijn bescheidenheid het adjectief ‘ijdel’ vergat.