Extreemrechts geweld komt steeds dichterbij huis

Échte zorgen worden misbruikt om leugens te verspreiden. Speel daarom niet lief met iemand die structureel het speelveld vervuilt.

Drie en een half jaar geleden werd de wereld opgeschrikt door de bestorming van het Capitool. Voormalig president Donald Trump weigerde zijn verlies van de Amerikaanse presidentsverkiezingen te accepteren, hij loog dat er verkiezingsfraude had plaatsgevonden. Op 6 januari 2021 werd de ´Save America´ rally gehouden, een initiatief van Trump en extreemrechtse groeperingen zoals QAnon en de Proud Boys. Bij de terreurdaad die volgde, aangemoedigd door de befaamde woorden "we fight like hell and if you don't fight like hell, you're not going to have a country anymore", kwamen vijf mensen om en raakten 174 agenten (zwaar)gewond.

Terwijl we in Nederland bezig zijn met olympische medailles tellen, vindt er soortgelijke onrust plaats aan de andere kant van de Noordzee. Vorige week vond er een steekpartij in de Britse kustplaats Stockport plaats. Drie kinderen overleden daar bij. Dit is natuurlijk een vreselijk trieste daad op zichzelf. Helaas wordt het nog triester. De dood van deze kinderen is misbruikt voor politieke, specifiek islamofobe, doeleinden.

Online werden door extreemrechtse personen en groeperingen, zoals de England Defence League, leugens verspreid over de identiteit van de dader. Zo zou hij Ali Al-Shakati heten, moslim zijn en via een bootje illegaal in het Verenigd Koninkrijk zijn gekomen. De waarheid is dat de 17-jarige dader Axel heet, geboren is in Wales en uit een degelijk christelijk gezin komt. Maar wie geeft er in onze post-truth society nog om de feiten? In ieder geval niet de honderden Britten die de afgelopen dagen in verschillende steden moslims bij moskeeën racistisch bejegenden, hotels belaagden waar asielzoekers verblijven, politieagenten aanvielen en verschillende gebouwen en voertuigen in brand staken. Tot nu toe raakten meer dan zestig agenten gewond.

Wat zijn de overeenkomsten tussen de acties in het Verenigd Koninkrijk en de bestorming van het Capitool? In beide gevallen gaat het om binnenlands terreur, aangewakkerd door leugens vanuit extreemrechtse hoek. In beide gevallen ligt de organisatie grotendeels in handen van extreemrechtse groepen, gesterkt door de toenemende publieke steun voor nauw verwante radicaal-rechtse politieke partijen (MAGA Republikeinen en Reform UK).

Ook in Nederland kennen we extreemrechtse groeperingen. Ook in Nederland zien we online veelvuldig leugens over bijvoorbeeld immigranten verspreid worden. Ook in Nederland zien we toenemende steun voor radicaal-rechtse politieke partijen, zoals afgelopen november voor de PVV. Radicaal-rechts is zelfs zo genormaliseerd, het zit nu in het centrum van de macht. Dat betekent dat ook in Nederland er iets zou kunnen gebeuren waaruit extreemrechts geweld ontstaat.

Échte alledaagse zorgen, zoals de rekeningen niet kunnen betalen, worden misbruikt om leugens te verspreiden die radicaal- en extreemrechts legitimiteit verschaffen. Dat een leugen vaak genoeg herhaald wordt, maakt het echter nog geen waarheid. Speel daarom niet lief met iemand die structureel het speelveld vervuilt. Hou de politiek en media verantwoordelijk voor de problemen in het land en hoe ze het nieuws daarover brengen. Doe niet mee aan de verdere normalisering van anti-democratisch gedachtegoed en gedrag. En houdt elkaar vast, want de meerderheid is vooralsnog tegen geweld en voor de liberale democratie, en dat moeten we zo houden om verdere afglijding te voorkomen.