Extreemrechtse agitatie tegen asielzoekers bestrijd je beter met muziek

Na een fantastische culturele happening in het Utrechtse muziekcentrum TivoliVredenburg kwam ik zondagavond op tijd thuis om de Human-TV uitzending over de ophef van inwoners tegen de komst van asielzoekerscentra te kunnen zien. Wat een verschil. In TivoliVredenburg vond het Catching Cultures Festival plaats met een grote diversiteit aan muzikale belevingen, met name ook door (voormalige) azc-bewoners getoond. Met een zeer enthousiast publiek van nieuwkomers en Nederlanders. En we weten: bij zo’n feest blijf je niet passief op je stoel zitten maar dans je mee op de ritmes uit alle hoeken van de wereld. Tenslotte werd er heerlijk met elkaar gegeten, met als menu een mix van Nederlandse en buitenlandse recepten. Echt genieten.

Bij thuiskomst de TV aangezet. Verschrikkelijke beelden uit Steenbergen in 2016. Een woedende groep inwoners die heel agressief protesteerden tegen de komst van het asielzoekerscentrum. Maar niet alleen zagen we als kijker deze herrieschoppers, naar bleek vaak opgejut door de leider van de PVV, maar hoorden we ook tegengeluiden. Samengevat: het zijn enkele, vaak jonge, herrieschoppers die blijven herhalen dat het gaat om 'verkrachters en criminelen' die de vrede in buurt, dorp en stad komen verstoren. Onderzoek levert geen steun voor dit verwijt op. Integendeel: de criminaliteitscijfers onder Nederlanders zijn hoger dan die onder azc’ers.

En wat blijkt? Is er eenmaal een azc gevestigd dan ontstaan er goede banden met het azc en de omgeving en wordt een mogelijke sluiting betreurd. Het is duidelijk: de harde feiten zijn niet doorslaggevend om een hetze tegen vreemdelingen te voorkomen, een hetze mede aangevoerd door een extreemrechtse politicus. 

Ook de media blijken (onbedoeld) bij te dragen aan een intolerant klimaat. Door vooral aandacht te besteden aan ophef, lijkt het niet te gaan om ongegronde beweringen maar om gebeurtenissen die ons dagelijks bestaan onveilig maken. Omstanders die aanvankelijk niet zo gevoelig zijn voor extreemrechtse invloeden tegen vreemdelingen, gaan twijfelen en houden maar liever hun mond. De Human-uitzending sloot af met de mededeling dat er in Steenbergen geen azc is gekomen.

Hoe om te gaan met deze ‘asielpaniek’ zoals de uitzending genoemd werd? Even terug naar de oorzaak. Vreemdelingenhaat gedijt zeker in onzekere tijden. Rechtsextremisme heeft als een van de kenmerken wit nationalisme en is zelfs gewelddadig. Dat laatste zeker in woorden (‘Minder, minder’) maar ook in daden (Capitool 2020). De komst van vluchtelingen wordt aangegrepen om het vuur van vreemdelingenhaat aan te wakkeren. Gemeenten kunnen in dergelijke gevallen beter geen grote inspraakavonden organiseren want het gevaar van ophitsing is aanwezig en voelbaar. 

Zelf ben ik wijkvrijwilliger rond het Utrechtse azc en bemerk dat het organiseren van kleinschalige ontmoetingen zinvoller is. Perspectieven en mogelijke problemen kunnen gezamenlijk in kaart gebracht worden. Kerken, scholen, buurthuizen, culturele instellingen en wijkorganisaties kunnen de komst van een centrum of de uitbreiding daarvan bespreken waarbij ook oud-azc’ers welkom zijn. Bijkomend voordeel: er ontstaan netwerkverbanden die de afzonderlijke activiteiten ondersteunen hetgeen ook de kwaliteit van de wijk ten goede komt.

En de cafés bezoeken waar jongeren verblijven. Denk aan het geval Woerden uit 2015 waar jongeren uit het dorp Montfoort, opgehitst in een café, zich met vuurwerk verzetten tegen de komst van een noodopvang voor vluchtelingen, 12 kilometer verderop. Tegen de strafrechter zeiden enkele 'helden' dat ze elkaar ‘gewoon opnaaiden’. Onnozelheid, in combinatie met onwetendheid, de teelaarde van het gif. Deze aanval ging uiteindelijk ook de rechtsextremistische politicus te ver nadat hij eerst opgeroepen had tot verzet en een lijst met noodopvangen publiceerde.

Wat naar mijn mening ook van belang is dat contact onderhouden wordt met lokale en regionale redacteuren van landelijke media. Deze media kunnen weliswaar in chocoladeletters het verzet tegen azc’s vermelden maar in de plaatselijke edities kun je ook lezen dat er goede ervaringen worden opgedaan met ontmoetingen tussen wijk- en azc-bewoners. Lezers worden op een positieve geïnformeerd via rapportages van bijvoorbeeld opendagen en culturele ontmoetingen.

En met dit laatste zijn we terug bij het Catching Cultures Festival, afgelopen zondagmiddag in TivoliVredenburg.  Iets van die inspirerende sfeer is al gelukkig rondom verscheidene azc’s aanwezig. Nederlandse muziek en muziek uit de herkomstlanden, tezamen gezongen en gespeeld, laten een humaan gezicht zien in een wereld van verwarring en conflicten. 

cc-foto: Joe Brusky