Friends, Family en Bakra’s

Die rare dingen die in Suriname gebeuren zijn ook voor Nederland nieuwswaardig en relevant, zeker omdat sommige hoofdrolspelers Nederlanders zijn

Terwijl de Nederlandse kiezers gelaten de perikelen en de fratsen van Pieter Omtzigt volgen, en de Telegraaf-columnist Ronald Plasterk door Omtzigt een oor is aangenaaid, gebeuren er ondertussen allerlei rare dingen in Suriname.

Een aantal reaguurders zal meteen bij de eerste alinea allerlei boze dingen gaan tikken: “die bananenrepubliek die zoveel geld van Nederland heeft gekregen, daar hebben wij niks mee te maken” en: “Joop is niet het juiste forum voor dit soort verhalen”….bladiebla…

Voor u verder gaat met ponsen, die rare dingen die in Suriname gebeuren zijn ook voor Nederland nieuwswaardig en relevant, zeker omdat sommige hoofdrolspelers Nederlanders zijn. En neen, geen Nederlanders met uit de klei getrokken, Surinaamse roots, maar witte Nederlanders die verbaasd, gebelgd en teleurgesteld zijn omdat 1-oog-koning-spelen in Suriname moeilijker blijkt dan ze dachten.

“Ach gussie”…roepen de kenners van dat barre en boze Surinaamse ondernemerslandschap, dat gedomineerd wordt door Friends en Family vol leedvermaak, “wat een naïeve ziel”.

Gerard van den Bergh is ook zo'n ‘bakra’ die dacht dat hij in Suriname zaken kon doen. En toen het allemaal mislukte schreef hij daar een boek over getiteld: Corruptie op het Hoogste Niveau - Zakendoen in Suriname, uitgegeven door Invest-International BV (december 2023). De vraag is of Van den Bergh met dit boek inderdaad heeft bewezen dat er sprake is van corruptie in de hoogste echelons van de Surinaamse politiek. Of gaat het hier om een ordinaire wraakactie van een bakra die zijn zin niet kreeg en van pure woede wild om zich heen begon te slaan?

Eerst een paar algemene opmerkingen over corruptie in Suriname.

De corruptie in Suriname is endemisch en zeer hardnekkig. De doorsnee Surinamer zal bij het zien van de kaft een dikke tyuri maken en zeggen dat ze geen boek nodig hebben over corruptie in Suriname. Die goede oude mofo- koranti die precies weet wat Chan, Melissa en hun matties allemaal niet mispeuteren. De vox populi die vertelt over de wijze waarop Bravo (Brunswijk), zijn broer Leo, zijn buitenkinderen, nichten en neven en hun kennissen bevoordeeld. De straat die alles weet over de nationale luchtvaartmaatschappij SLM, dat die helemaal wordt leeggegeten door allerlei Juffies- en Meneren-Nooit- Gedacht. Dat mensen van de regering gratis hun reten brikken in de Business Class voor een weekendje shoppen in Amsterdam. Dat de werknemers van het bedrijf het nakijken hebben want hun pensioenpot is leeggestolen. De straat verspreid via TikTok beelden van Ronnie Brunswijk op zijn quad, terwijl hij zijn “rechtmatig” deel goud aan het cashen is bij de andere concessiehouders.  

Waarom is iedereen in rep en roer over dat boek?

Het gaat niet om het boek, maar om de overtrokken reactie van de president van Suriname. Hij prijkt op de kaft en dat bevalt meneer de president absoluut niet.

Daags na het verschijnen van het boek ontvangt de Surinaamse distributeur VACO een deurwaardersexploot om onmiddellijk de verkoop van het boek te staken en de reeds verkochte exemplaren terug te halen. In dezelfde week brandt in het centrum een historisch pand van deze onderneming vol kunst en ander erfgoed, tot de grond af. Of er een samenhang is tussen deze twee incidenten? Wie zal het zeggen?

En terwijl de distributeur angstig het gewraakte boek terug probeert te halen (in plaats van meteen een advocaat inschakelen) gaat het boek op sociale media viraal. Van Alaska tot Amsterdam… razendsnel wordt de pdf-versie verspreid.

Over de inhoud: de pdf-versie

Voor het programma Welgeïnformeerd, uitgezonden via Radio Damsko lees ik het boek. Ik vind het belangrijk om de zaken te nuanceren, beide zijden van de medaille te belichten.

Corruptie op het Hoogste Niveau werd geschreven met hulp van een ghostwriter die houdt van termen als “subaltern” enzo. Wie worden er zo gemarginaliseerd en onderdrukt dan, vraag ik mij meteen af. Is dat meneer Van den Bergh of die tien arme arbeiders van de Doksenclub die als gevolg van deze perikelen hun baan verloren? 

Spoiler alert: het zijn niet de arbeiders!

Het eerste wat mij opvalt is het feit dat de auteur allerlei uitspraken van allerlei rechters citeert die niet te verifiëren zijn, want rechtbankverslagen die de uitspraken moeten staven ontbreken (zie bijvoorbeeld: pagina 96; 100; 103). Ik word achterdochtig. Ik google de naam van de uitgeverij. Die bestaat niet. Invest-International blijkt een Nederlandse overheidsorganisatie die investeert in duurzame markten. Als ik ze opbel zeggen ze daar dat ze al een paar keer zijn gebeld over dat boek en dat ze mij een email gaan sturen.

Is er sprake van een trend? Of zijn dit kleine schoonheidsfoutjes?

Benieuwd google ik een van de websites die in de voetnoten. Fake!

Dan maar de mouwen opstropen voor het fijnere werk. Het is te veel om op te noemen, dus hier een kleine greep:

Pagina 92: Een kopie van een brief van de president van Suriname die schots en scheef staat afgedrukt. Is dit een zetfout van de drukker? Is de brief echt?

Pagina 45: In de adressering van een brief, verstuurd door het CARICOM Secretariaat te Georgetown Guyana, gericht aan de auteur staat “met vriendelijke groet”. Een grote organisatie als de CARICOM maakt zulke grove fouten toch niet?

Pagina 128: Om voor mij onduidelijke reden wordt gerefereerd aan het Nederlands “salmonellavaccinatieprogramma”. Dat blijkt een EU-breed programma, in Nederland uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, bedoeld om besmettelijke dierziekten en zoönose te bestrijden. Voor de vogelgriep zijn er andere subsidies.

Pagina 128: Van den Bergh beweerd dat het Amerikaanse “actieplan voor de dierlijke keten” 1 miljard USD beschikbaar stelt voor de onafhankelijke (???) pluimveesector. Dat bewuste actieplan blijkt onderdeel van een groter pakket coronasteunmaatregelen. Niets met avian flu te maken dus.

Pagina 129: De auteur citeert uit een artikel over Caribische kippenkwekers magazine MO van het Wereldmediahuis (2003). Ik google het bewuste artikel en zoek met ChatGPT naar meer informatie over de FTAA, de pan-Amerikaanse vrijhandelszone. Het artikel bestaat, maar het citaat is fake. Bovendien, de vrijhandelszone FTAA ging in 2005 stilletjes ter ziele.

Pagina 136: Starnieuws wordt journalistieke onzorgvuldigheid verweten omdat ze opschreven dat: “(een) nieuwe boerderij op de markt”- die de zaken frustreert- “omdat zij niet samenwerken met de andere broedbedrijven waardoor de controle op het broeden van de benodigde legkuikens niet goed gemonitord kon worden”. Het bedrijf van de heer Van den Bergh wordt specifiek niet genoemd, maar volgens de schrijver houdt Starnieuws zich niet aan de journalistieke codes van “check, double check, re-check- than check again”.

De heer Van den Bergh verwijt de Surinaamse regering dat ze kippeneieren bleven importeren uit de VS, terwijl er een verbod gold voor Nederlandse eieren. De Amerikaanse overheid kwam pas in februari 2022 in actie tegen de vogelgriep, terwijl op dat moment in Nederland de ophokplicht in sommige gebieden al veel langer (in sommige gebieden langer dan 2 jaar) van kracht was.

En tussen al die verwijten en beschuldigingen geen moment de vraag stellen waarom Vijay Kirpalani tijdens een party plompverloren ca. 2 miljoen USD ter beschikking wilde stellen voor een onderneming “nog voor hij een plan op papier heeft gezien” (pagina 56).

De heer van den Bergh heeft gelijk als hij zegt dat opeenvolgende Surinaamse regeringen toestemming geven voor het importeren van goedkope buitenlandse kip en dat de Surinaamse pluimveesector daar erg onder te lijden heeft. Alleen: dit is niet specifiek een probleem voor de Surinaamse pluimveebedrijven. Veel landen in Afrika en het Caribische gebied hebben te maken met oneerlijke concurrentie. Bijvoorbeeld, de lokale Ghanese pluimvee-industrie wordt kapot-geconcurreerd door goedkope kip uit Nederland. Datzelfde geldt ook voor de Gambia, een land dat 90% van zijn kippen laat halen uit het buitenland. De regeringen in deze twee landen doen er niets aan om de lokale pluimveesector te beschermen. De reden: liberalisatie van de importmarkt. Aldus de onderzoeker Peter van Horne van de Wageningen Universiteit.  

Consternatie in Suriname

Dat ze in Suriname echt he.le.maal losgaan, terwijl ze geen letter gelezen hebben? Dat Van den Bergh er als de zoveelste wit-man in slaagde om de Surinaamse samenleving tot op het bot te verdelen?  

Een clusterfuck, zodat de mensen vergeten dat de heer Van den Bergh met alle politieke winden meewoei. Hij vertelt niet dat hij, net als Vijay Kirpalani dikke vrienden was met Bouterse tijdens zijn presidentschap. Het was in 2020 voor beide heren opportuun om toenadering tot de partij van de huidige president te zoeken. De rode loper werd uitgerold, want machthebbers in Paramaribo zijn dol op politieke prostituees. En, neen, meneer Van den Berg moet niet gaan jokken of janken: de huidige regering is de Doksenclub alias De Vliegende Eend ook zeer ter wille geweest.

In de hele consternatie ziet men een wat mij betreft, zeer schokkend detail over het hoofd, namelijk dat meneer Van den Bergh in zijn boek toegeeft dat hij iemand (een indringer, zegt hij) heeft neergeschoten en dat hij daarvoor niet vervolgd werd (pagina 26 en 29).

De auteur gaat ook niet in op de beschuldigingen van fraude en verduistering aan zijn adres.

Meneer Van den Bergh is veel te druk met een persoonlijke féti uit te vechten met de huidige machthebbers en hun cronies. De president heeft nietsontziend teruggeslagen en heeft alle beschikbare machtsmiddelen ingezet om het boek (lees: de kaft) te vernietigen. Een speciale politie-eenheid is belast met het opsporen van burgers die het boek in hun bezit hebben. Een razzia dus. Censuur. Verdere inperking van de rechten en vrijheden van de gewone Surinamer die niets met deze vuile business te maken heeft. En omdat de regering de pers muilkorft, wordt het hen onmogelijk gemaakt om ook maar iets over het boek te zeggen of te schrijven. En dat terwijl de Surinaamse pers in het boek wordt beschuldigd van antipropaganda en bezig zijn ‘met de publieke opinie te beïnvloeden” (pagina 16).

Tijdens het tikken van het stuk verschijnt een bericht op de website van De Ware Tijd waarin de minister van Buitenlandse Zaken, Albert Ramdin dat er sprake is van een misverstand. Er is geen sprake van censuur. De regering blijft echter vasthouden aan het standpunt dat het portretrecht is geschonden.

Funny! Men maakt zich daar in Paramaribo druk om een oude (witte) geprivilegieerde man die denkt dat de gemiddelde Surinamer op zijn achterhoofd is gevallen... En terwijl het land in rep en roer is vanwege de kaft van een stuiverroman (want dat is het), is die andere oude, geprivilegieerde man missing in action. Ze zeggen dat hij zich samen met een andere voortvluchtige, ene Joël Martinus alias “Moneyhond” alias “Bordo”, die ook denkt dat Suriname van hem is, ergens schuilhoudt. Via de Facebookpagina van Bordo duikt een TikTok-filmpje op van Desi Bouterse die zijn witte, valse tanden bloot lacht.

In Suriname regeert de toxische masculien. Big time, zeg ik je, boi!

Conclusie

Het boek, tjokvol halve feiten en blatante onwaarheden, kan in een regel worden samengevat: “Bakra’s moeten geen zakendoen in het door en door corrupte Suriname”.

Je moet je voorstellen dat een of andere Surinamer hier in Nederland een dergelijke frats had uitgehaald. Precies zo. De regering te kakken zetten; weggaan zonder schulden te betalen; iemand neerknallen en oeps zeggen. Kijk maar hoe Sylvana Simons werd gekielhaald omdat zij, Nederlands parlementslid van kleur, kritiek had op de regering.  “Als het je niet bevalt dan donder je toch op naar je eigen land”, gilden vele mensen.

Zo een vrijpostigheid! Denken dat je hier in deze nette aangeharkte samenleving zomaar de baas kan komen spelen!

In Suriname is het anders. Daar is de bakra, dankzij 300 jaar koloniaal verleden, nog steeds heer en meester. Ook deze bakra die alle ruimte en alle kansen kreeg om te doen en laten wat hij wilde. Als het boek iets duidelijk heeft gemaakt, dan is dat het wel.