Geen aandacht voor vrouwenrechten waar dit het hardst nodig is

Na 9 maanden onderhandelen en een politieke stoelendans lag het coalitieakkoord er eind vorig jaar eindelijk en vandaag werd het nieuwe kabinet beëdigd. Opvallend en positief is dat de helft van de nieuwe bewindspersonen vrouw is. Is dit tekenend voor een nieuw elan met meer gendergelijkheid en een betere bescherming van vrouwenrechten over de hele linie? Wie het coalitieakkoord onder de loep neemt ziet een aantal interessante voorstellen die hoop geven maar er zijn nog veel onzekerheden die uitgewerkt moeten worden om fundamentele verandering in te luiden. Dit kabinet kan voor meer gendergelijkheid en een betere balans tussen welvaart en welzijn zorgen, niet alleen in Nederland maar ook internationaal.

Vrouwenrechten en gendergelijkheid komen een aantal keer terug in het coalitieakkoord. Zo zijn er voor Nederland plannen voor meer gendergelijkheid op de arbeidsmarkt en is er oog voor onbetaald zorgwerk. Kinderopvang wordt (bijna) gratis, ouderschapsverlof wordt uitgebreid en er komt meer aandacht voor loonverschillen en voor vrouwen in leidinggevende posities. Ook is er aandacht voor de aanpak van geweld tegen vrouwen. In Nederland zetten we dus stappen. Helaas, breekt Rutte IV met een traditie en zijn vrouwenrechten nergens terug te vinden in het buitenlandbeleid. Terwijl juist vrouwen in het mondiale zuiden hard worden geraakt door klimaatverandering, handelsbeleid en humanitaire rampen.

Qua klimaatplannen zijn de doelen voor minder CO2-uitstoot verhoogd, gaan grote vervuilers meer CO2-belasting betalen en komt er meer geld beschikbaar voor klimaatfinanciering. De plannen zijn echter te vaag en ontoereikend om meer dan 1,5 graden opwarming van de aarde te voorkomen. Échte aanpak blijft uit. De mensen aan de frontlinies van klimaatverandering, met name vrouwen en gemeenschappen in het mondiale zuiden, hebben alleen baat bij echte systeemveranderingen op de korte termijn. Ook hier moet het kabinet nog stappen zetten.

Lichtpunt in het akkoord is het feit dat nationale wetgeving voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO) serieus genomen wordt. Nederland is een handelsland. In de ketens van de producten die wij hier kopen en gebruiken komen veel misstanden en mensenrechtenschendingen voor. Denk aan uitbuiting van vrouwen en (seksueel) geweld, vervuiling, water- en landroof, en ondermijning van het recht op voedsel. Dit raakt iedereen, maar raakt vrouwen nog altijd harder. Daarom is het zaak dat het nieuwe kabinet de toon zet in Europa en vooruitstrevende IMVO-wetgeving realiseert, waarin vrouwenrechten goed zijn verankerd. Extra belangrijk omdat in het coalitieakkoord de focus op gender en vrouwenrechten internationaal compleet ontbreekt.

Teleurstellend is dat de grootste olifant in de kamer er nog steeds staat. Belastingontwijking wordt onvoldoende aangepakt en Nederland belastingparadijs blijft open. Er zijn in de afgelopen jaren wel wat maatregelen genomen, maar die zijn niet toereikend. Inmiddels tonen verschillende studies aan dat door ons handelen andere landen belastinginkomsten mislopen, bedoeld voor publieke diensten zoals zorg, onderwijs en kinderopvang. Die belastinginkomsten blijven niet in Nederland, maar verdwijnen via Nederland naar aandeelhouders en in de diepe zakken van multinationals. Zo lopen landen in het mondiale zuiden minstens 1,8 miljard euro per jaar mis door belastingconstructies in Nederland wat de ongelijkheid vergroot en drempels opwerpt voor de verbetering van vrouwenrechten in het mondiale zuiden.

Kortom, qua vrouwenrechten en gendergelijkheid zien we nationaal vooruitgang, maar internationale solidariteit ontbreekt. Pleisters worden geplakt waar systeemveranderingen noodzakelijk zijn. Dit kan en moet beter, zeker met het meest diverse kabinet ooit. Ik hoop dat bij het uitwerken van het internationale beleid de blik wordt verbreed en welzijn centraler komt te staan. Alleen dan kunnen we als burgers pas echt vooruitkijken naar een rechtvaardige toekomst en doet het nieuwe kabinet recht aan haar motto van “omzien naar elkaar”.