Geen Turkse vlag op mijn profiel

Stel je voor. Je ziet iemand op de vlag van jouw vaderland staan. Wat voel je? Stel je voor. Hij steekt de vlag in brand. Wat voel je nu? Voel je woede? Verdriet? Het zijn vragen die ik vaak stel aan iemand om ze beter te leren kennen. Vooral aan Turken. Vaak krijg ik de antwoorden die ik verwacht. Mensen worden boos als hun vlag in de fik wordt gestoken. Ze willen uitleg, excuses. Het is in veel landen een daad waarmee je in de gevangenis in belandt. Of in een doodskist. Ik stel mij voor dat iemand de vlag van Turkije voor mijn ogen in de fik zou steken. Wat voel ik? Ik voel helemaal niets. Hooguit het gevoel dat een kwalitatief stuk stof nu tot een ander soort stof is gereduceerd. Had niet gehoeven.

Woede voel ik daarentegen niet. Ik zou niet weten waar ik die gebeurtenis aan moet koppelen om mijn geest woede te ontlokken. Is het een aanval op mijn land? Is Turkije wel mijn land? Sinds de aanslagen in Suruc zie ik de ene na andere Turkse soldaat de grond in gaan. Ik zie berichten van kinderen die op straat worden neergeschoten. Mannen die hun vrouwen van straat sleuren en ook ten prooi vallen. Ik zie mensen elkaar verwijten. Het is de IS, het is de PKK. Het is het Westen, het is Erdogan. Tussen al deze beschuldigingen zit ik achter mijn laptop en probeer ik mij alles voor te stellen. Hoe voelt het om anders te zijn in Turkije? Hoe zou ik mij dan voelen als ik constant word geconfronteerd met de Turkse vlag? Niet fijn, denk ik. Sinds de aanslag in Istanbul zie ik vrienden op Facebook hun profielfoto bedekken in een rood en witte schaduw. Ik zie ook mensen indirect elkaar beschuldigen. Een plaatje van een Franse vlag naast een Turkse. De Turkse staat op mute. Toch ga ik hier niet in mee.

Er zijn een paar redenen waarom ik mijn profiel foto niet in een vlag zou veranderen. Vlaggen zijn gevaarlijk. Vlaggen creëren verdeeldheid. Nog geen jaar geleden zat ik in de woonkamer een documentaire te kijken over de Peshmerga in Syrië. De Koerdische vlag werd even vertoond en mijn moeder kreeg het er benauwd van. “Het is maar een vlag”, zei ik tegen haar, maar de propaganda zit er te diep in. Het wordt gezien als het kwaad, zonder verder erbij na te denken. Het is slecht, punt. Stel je voor dat een Koerd dat ook denkt. De Turkse vlag is slecht, punt. Als dit bij het kamp Turken gebeurt, dan gebeurt het ook bij het kamp Koerden. Het relativeren mis ik vaak in mijn gemeenschap. “Turken en Koerden zijn broeders”, is te makkelijk. Dat denk jij misschien, maar er zijn genoeg Turken en Koerden die dat niet denken. We moeten dat erkennen en in dialoog met elkaar treden. Dat doe ik niet door met de Turkse vlag te zwaaien op Facebook. Ik steun de families van de gestorven toeristen in Istanbul niet door met een Turkse vlag te zwaaien. Ik steun ze door vragen te stellen. Door mij voor te stellen waarom er zoiets gebeurt.

Dit doe ik onder andere door dialoogbijeenkomsten te houden. Een van de deelnemers van de Turks Koerdische bijeenkomsten had het laatst over “Turkish privilege”. Ik vond het zo mooi verwoord. Het idee dat Turken, met name Soennietische Turken, meer voordelen hebben dan de minderheden in Turkije, is al langer bekend. Als voorbeeld kan ik het “een moskee in elk dorp” idee gebruiken. Zelfs in Christelijke en Alevietische dorpen worden er moskeeën gebouwd en wordt er een imam in dienst gezet. Een imam die hoogstwaarschijnlijk een à twee bezoekers per maand krijgt, maar alsnog vijf keer per dag het gebed moet aankondigen. Hetzelfde presidium kan beter ervoor zorgen dat de gebedshuizen van Alevieten van elektriciteit worden voorzien. Maar dan zouden ze eerst erkend moet worden, wat tot op de dag van vandaag niet is gebeurd. Zo zijn er nog meer voorbeelden te bedenken. Als je je als Turkse minderheid schikt, dan ben je oké. Maar zodra je kritiek uit, dan ben je een gevaar.

Zoals de minderheden in het Zuid-Oosten van Turkije. Sinds de zomer wordt het daar steeds onrustiger. Af en toe zie ik mijn vrienden uit Turkije artikelen hierover delen. Ik stel mij voor hoe het als Koerd is om daar te wonen. Te wonen in een gebied waar je door soldaten als potentieel gevaar wordt gezien. Wat leidt tot misverstanden, wat leidt tot de dood van vele burgers. Ik stel mij voor hoe het is om als Turk daar te wonen. Ik moet denken aan mijn nicht, die daar nog altijd hoopt dat haar man, die soldaat is, zijn diensttijd overleeft. Ik help niemand in die regio door de vlag van Turkije op Facebook te posten. Voor hen is deze vlag het symbool van “Turkish privilige” en een provocatie-middel. En provoceren is het laatste dat ik in deze situatie wil doen. Uiteindelijk zijn deze vlaggen een manier om onszelf te verschuilen. Te verschuilen voor verantwoording. Een muur waarachter wij naar wereldleiders kunnen roepen dat ze zich niet met ons bezighouden, terwijl wij ons amper bezighouden met elkaar. In plaats van je Facebook profielfoto te veranderen kun je ook proberen voor te stellen waarom iemand dat niet zou doen. Of een andere vlag zou gebruiken. Stap over de privileges heen, praat met elkaar. Je zult je verbazen over de overeenkomsten.