Geld kun je maar één keer uitgeven

Versobering zal het nieuwe normaal worden om Nederland veilig en leefbaar te houden!

De snelle geopolitieke ontwikkelingen nopen tot rigoureuze veranderingen in de overheidsbegrotingen van menig EU-lidstaat ten aanzien van hun defensie-uitgaven. Dat gaat ook op voor Nederland.

De meningsverschillen tussen de coalitiepartijen over geld voor defensie en financiële steun aan Oekraïne lopen nu al flink op. Omdat er ook geld vrijgemaakt moet worden voor het onderwerp bestaanszekerheid. In het bijzonder ten aanzien van de hoge energielasten voor consumenten in slecht geïsoleerde woningen en met lage- en middeninkomens.

Het kabinet Schoof heeft bij monde van minister Van Weel van Justitie en Veiligheid recent aangegeven dat Nederlanders 72 uur, in plaats van eerdere overheidsoproepen over 48 uur, zelfredzaam moeten zijn. Als er onverhoopt een noodsituatie is.

Alle landen in Europa moeten accepteren dat de tijd van vrede niet meer vanzelfsprekend is en veiligheid altijd een bijzonder hoge prijs heeft. Niet alleen qua geld, maar ook qua instelling en weerbaarheid van de bevolking en samenleving. In de sterk geïndividualiseerde en welvarende Nederlandse samenleving zal dat kwartje vermoedelijk moeilijk vallen.

Het politieke gebakkelei in Nederland over de vraag hoe de blijvende hoge defensie-uitgaven door de EU-lidstaten gefinancierd moeten worden, is nu al losgebarsten. Nederland heeft zich altijd strikt aan de EU-begrotingsnormen gehouden van maximaal een begrotingstekort van 3% bruto binnenlands product (bbp) en een staatsschuld van 60% van het bbp. Die normen zullen in de huidige situatie wellicht een beetje worden opgerekt. Als dat nodig zal blijken te zijn om Nederland veilig, weerbaar en vooral ook leefbaar te kunnen houden.

Financieel staat één ding wel vast. Geld kan ook de overheid maar één keer uitgeven. Zelfredzaamheid van burgers zal niet beperkt blijven tot 72 uur in noodsituaties. Ook in het dagelijkse leven zal zelfredzaamheid steeds zichtbaarder en waarneembaarder worden.

De overheid zal met de blijvend hogere uitgaven voor veiligheid en defensie aan ingrijpende versoberingen in het voorzieningenniveau voor burgers vermoedelijk niet kunnen ontkomen.

Om daarvoor een zo breed mogelijk draagvlak in de samenleving te kunnen verkrijgen is een politiek breed gedragen regering noodzakelijk waarin de neuzen in dezelfde richting staan. Het kabinet Schoof heeft getoond als zichtbaar vechtkabinet, aan die noodzakelijke voorwaarde niet te voldoen.

Dit kabinet kan dan ook niet snel genoeg naar huis worden gestuurd.