Gele hesjes de straat op in Irak tegen corrupt politiek systeem

Is het de opstand van het volk in Irak? Sinds 2011 zijn er met regelmaat demonstraties in verschillende steden van Irak geweest. De afgelopen maanden wordt in de zuidelijke olierijke stad Basra, hevig geprotesteerd. De aanleiding voor de protest is het gebrek aan basisvoorzieningen zoals schoon drinkwater, elektriciteit maar ook het hoge aantal voedsel- en watervergiftigingen, de enorme werkloosheid en corruptie.

De activisten die de straten opgaan protesteren omdat zij de politieke partijen niet meer vertrouwen. Partijen die al 15 jaar aan de macht zijn en de genoemde basisvoorzieningen niet konden realiseren. Het protest is heviger geworden nadat er een aantal gewelddadige incidenten plaatsvonden, zoals marteling van de gearresteerde demonstranten door de politie en het liquideren van een aantal activisten door milities.

De demonstranten, die nu ook gele hesjes dragen, zijn met name jongeren en hebben vorige week de minister van Financiën, die op bezoek was in Basra, gedwongen zijn persconferentie af te zeggen omdat ze de provinciehuis van Basra wilden bestormen. Veel werkloosheid onder de jongeren, dat betekent weinig of bijna geen inkomen. Ik denk dat zolang er geen daadwerkelijk oplossing komt voor de maatschappelijke problemen in Irak, de demonstraties blijven doorgaan en dat zal ook gevolgen hebben voor de veiligheid in Irak en de regio.

Persoonlijk denk ik dat het probleem ligt bij de politieke elite, bij gebrek aan leiderschap en identiteit van het land. Dit probleem is met name in 2003 geëscaleerd. Na de val van Arabische Socialistische Ba’ath-partij onder leiding van Saddam in 2003, is er een etnisch en sektarisch politiek systeem geïntroduceerd. In dat systeem zijn drie  bevolkingsgroepen, Sjiieten, Soennieten en Koerden, door politieke partijen vertegenwoordigd. Ze hebben geen politieke visie of identiteit geïntroduceerd,  gebaseerd op onvoorwaardelijke burgerschap.

Dit sektarische systeem heeft er toe geleid dat er partijdige mensen zonder ervaring, kennis en politieke visie op belangrijke posities zijn gezet, met als gevolg corruptie. Ik verwacht verdere escalatie op economisch en veiligheidsgebied. De grote mate van corruptie en het niet aanpakken van bovengenoemde problemen leidt tot diepere wonden in de maatschappij, waardoor de oplossing steeds moeilijker wordt.

Ik spreek van diepere wonden omdat die wonden al gecreëerd waren sinds 1979, nadat Saddam zijn regime wist te vestigen. Dat regime heeft oorlogen gevoerd en met harde hand Irak geregeerd. Na zijn val is er niet serieus gewerkt aan het herstellen van de maatschappelijke ingewortelde scheuringen.

Als ik naar de geschiedenis van Irak kijk, zie ik weinig vrede en rust. Ik denk dat de oplossing onder anderen ligt bij de jongeren die de straten opgaan.  Zij kunnen een politieke beweging oprichten met een visie die streeft naar een  identiteit voor het diverse Irak. Daarnaast kunnen ze oplossingen voordragen voor de maatschappelijke problemen en pleiten voor het scheiden van godsdienst en staat.