Genocide dreigt opnieuw voor Armeniërs van Karabach

De afgelopen maanden is er in Nagorno-Karabach een hevige strijd gestreden tussen enerzijds Armenië en Karabach en anderzijds Azerbeidzjan en Turkije om de controle over dit gebied. Daarbij nam de dreiging van een nieuwe genocide op Armeniërs toe. De oorlog is nu voorbij, maar het gevaar op genocide niet.

In september 2020 begonnen Turkije en Azerbeidzjan opnieuw een oorlog tegen de Armeniërs van Karabach, precies honderd jaar nadat Turkije in september 1920 de oorlog verklaarde aan de Armeense republiek. De Armeniërs waren gedoemd te verliezen, met name door de betrokkenheid van de regionale grootmacht en NAVO-bondgenoot Turkije, die drones, Turkse strijdkrachten en Syrische jihadisten aanleverde en bediende. Deze oorlog werd gekenmerkt door vrijwel onophoudelijke bombardementen met verboden wapens, zoals het gebruik van clustermunitie en chemische wapens op de steden, burgerbevolking en natuur van Karabach. Burgers en krijgsgevangenen die in handen vielen van de Azerbeidzjaanse soldaten stonden martelingen en een gewelddadige dood te wachten. Inmiddels is veel beeldmateriaal opgedoken van Azerbeidzjaanse soldaten die Armeense krijgsgevangenen en burgers verminken en onthoofden, daarbij zichzelf vol trots en herkenbaar in beeld filmend.

De kern van dit conflict en de oorzaak van de Azerbeidzjaanse wreedheden is een diepgewortelde haat en racisme tegen Armeniërs. Het regime van de Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev heeft anti-Armeens sentiment gemaakt tot hoeksteen van de staatsideologie en aanjager van een giftig nationalisme. Zo bevordert het regime een onzinnige theorie over de geschiedenis van Karabach en haar inwoners, met als doel het Armeense land, cultuur en erfgoed te ontdoen van alle Armeense sporen.

Er wordt gepropageerd dat de huidige Azeri’s afstammelingen zijn van de christelijke Kaukasische Albaniërs (een volk dat niet meer bestaat) en pas later bekeerd zijn tot de Islam. En dat alle Armeense artefacten, nederzettingen, kerken en kloosters in Karabach van oorsprong Kaukasisch Albanees zijn en dus Azerbeidzjan toebehoren, en niet Armenië. Zo bekeken, is  alles wat Armeens is eigenlijk Kaukasisch Albanees en dus Azerbeidzjaans. Door deze lens bezien zijn Armeniërs niet de inheemse bevolking, maar zijn het indringers, kolonisten en bezetters van Azerbeidzjan. De theorie is uitgegroeid tot een breed gedeelde opvatting in Azerbeidzjan.

Deze anti-Armeense mentaliteit als onderdeel van zowel het Azerbeidzjaanse staatsbeleid als de heersende cultuur leidt al jaren tot talloze voorbeelden van massaal geweld, pogroms, deportaties, etnische zuiveringen en vernietiging van Armeens (door UNESCO uitgeroepen!) erfgoed. De ontmenselijking van alle Armeniërs wordt genormaliseerd en haat en racisme tegen Armeniërs wordt er met de paplepel ingegoten. Het zuiveren van de gehele Armeense bevolking in Karabach wordt toegejuicht. Laffe moordenaars van Armeniërs worden verheven tot nationale helden en in (social) media wordt volop bediscussieerd of het een goede of slechte zaak is dat Armeense krijgsgevangenen en burgers worden onthoofd.

Zo ook bij de bondgenoot van Azerbeidzjan: Turkije. De organisatie ‘Genocide Watch’ omschreef Turkije als een land dat onder het bewind van president Erdogan van ontkenning van de Armeense genocide overgegaan is op trots en bewondering voor het plegen van de Armeense genocide. Erdogan bedreigde Armenië eerder dit voorjaar toen hij verwees naar het afmaken van de missie die zijn Turkse voorouders 100 jaar geleden begonnen waren in de Kaukasus. Voor president Erdogan was (en is) de vernietiging van de Armeniers blijkbaar nog niet af.

De recente oorlog in Nagorno-Karabach is nu voorbij en daarmee is er gelukkig een einde gekomen aan het grootschalige geweld. De begrijpelijke angst voor een nieuwe genocide door Azerbeidzjan en Turkije is bij Armeniërs echter springlevend. Op 10 december 2020, nota bene internationale mensenrechtendag, hield president Aliyev een militaire parade in de hoofdstad van Azerbeidzjan ter viering van de overwinning. Hij claimde daar het grondgebied van Armenië zelf als land van de Azerbeidzjanen. De ook aanwezige president Erdogan van Turkije sloot aan bij zijn eerdere uitspraken en prees in zijn speech de Turkse oud-minister van oorlog Enver Pasha, een van de architecten van de Armeense genocide van 1915.

Deze uitspraken zijn slechts het meest recente bewijs dat een zuivering en genocide van de Armeniërs in Karabach een reëel scenario was en nog steeds is. De enige reden dat dit tot nu toe vermeden heeft kunnen worden, is het ingrijpen van Rusland in het conflict. Dit conflict wordt volledig aangestuurd vanuit een genocidale intentie tegen de Armeense bevolking die maar al te goed weet wat haar te wachten staat als zij onder Azerbeidzjaans bewind komt.

Gurgen Hakopian, advocaat Nisan Sarican, jurist