Genoeg vernieuwing, te weinig lef

Vorige maand was het precies 67 jaar geleden dat een groot deel van de provincie Zeeland onder water kwam te staan. Een nationale ramp die vele slachtoffers eiste. Een ramp waar de ingenieurs van Nederland al jaren bang voor waren gebeurde uiteindelijk in 1953. Het was een noodlottige samenloop van omstandigheden maar de specialisten wisten al jaren dat dit doemscenario reëel was.

De ramp werd veroorzaakt door een zware stormvloed in combinatie met springtij waarbij het water in de zuidelijke Noordzee tot extreme hoogte steeg. Daags na de ramp werd er een Deltacommissie geformeerd met de opdracht om toekomstige rampen te voorkomen. De houtskoolschetsen voor dit plan waren echter al veel eerder gemaakt. De Deltawerken zijn inmiddels uitgevoerd en geslaagd. Los van het politieke klimaat of de economische omstandigheid werd het gevecht van Nederland tegen het water ook nog eens een belangrijk exportproduct.

Wat maar weinig mensen weten is dat in diezelfde nacht een verdubbeling van de ramp voorkomen is door dapper ingrijpen van de burgemeester van Nieuwerkerk aan de IJssel en wat ondernemende schippers. Tijdens de bewuste nacht ontstond een groot gat in de Schielandse Hoge Zeedijk. Hierdoor dreigde er ook een ramp voor een groot deel van de Randstad dat door deze dijk werd beschermd. De Burgemeester vorderde in naam der koningin het graanschip de Twee Gebroeders om daarmee het geslagen gat in de dijk te dichten. Wat uiteindelijk met veel stuurmanskunst is gelukt.

Nu voltrekken zich in ons land een aantal nieuwe rampen die grote impact hebben op onze samenleving: de natuur roert zich aangezien we de signalen te lang genegeerd hebben en mensen komen in opstand dat ze te lang niet zijn gehoord. Ook nu hoop ik op helden die met vereende krachten en met onorthodoxe maatregelen het tij zullen keren, in eerste instantie in het belang van mensen. En dat gaat niet met business as usual. Dat vraagt om een andere aanpak. Een beetje beter gaat ons daarbij niet helpen.

Deze vernieuwing die verder gaat dan innovatie wordt disruptie genoemd. En de geschiedenis heeft aangetoond dat die disruptie nooit van de zittende macht komt of uit de bestaande autoriteit op dat gebied. Het zijn in de geschiedenis altijd outsiders die vernieuwing brachten en daardoor geschiedenis schreven. Niet zelden waren deze vernieuwers ondernemende mensen die in hun spreekwoordelijke schuurtjes hun dromen verwezenlijkten. Tegenwoordig noemen wij deze groep vaak MKB-ers. Zo kwam het eerste vliegtuig niet uit de met vele miljoenen door de overheid gesubsidieerde grote industrie maar van twee fietsenmakers die zonder subsidie in 1904 het eerste vliegtuig met succes de lucht in kregen. Dik honderd jaar later werd er in een schuurtje in Lochem door een MKB ondernemer de eerste Tesla Roadster (Lotus Elise) op de weg gezet, ruim een jaar voordat Tesla hetzelfde deed.

Terwijl ik met deze auto letterlijk een rondje Nederland deed, verwezen zowel de wetenschap, auto-industrie, de media en de overheid het blitse karretje met een minzame glimlach als onmogelijk naar het land der fabelen. Inmiddels een kleine 13 jaar later twijfelt niemand meer over de toekomst van de elektrische auto. Belangrijk is dus te beseffen dat bij disruptieve ontwikkelingen de autoriteit niet altijd de waarheid in pacht heeft, maar de waarheid de autoriteit is. Als je dus optimaal gebruik wilt maken van ons nationaal talent van vernuft en voor een positieve vernieuwing bent, heb je wel een open vizier en lef nodig. Iets wat in mijn ogen ontbreekt in onze huidige samenleving.