Graaf geen kuilen voor een ander

De geschiedenis leert ons dat systemen die draaien op uitsluiting nooit stoppen bij één groep.

In The Handmaid’s Tale is Serena Joy, de echtgenote van de hooggeplaatste bevelvoerder, een tradwife avant la lettre. Als activiste pleitte ze, toen het land nog ‘vrij’ was, voor een samenleving waarin vrouwen weer een traditionele rol zouden moeten vervullen. Ze hield lezingen en ontleende haar identiteit aan de waardering die ze kreeg van de conservatief-christelijke gemeenschap voor haar inzet. Maar wanneer die wereld werkelijkheid wordt, raakt ze al haar vrijheid kwijt. Haar stem wordt gesmoord door het systeem dat ze zelf hielp bouwen en ze lijdt ernstig aan een leeg en inhoudsloos leven.

Diezelfde paradox zien we vandaag terug. De idealen van de tradwives lijken op het eerste gezicht een vrije keuze. Maar wanneer hun ideaal, dat samenvalt met de patriarchale visie van ultraconservatieve christenen, in beleid zou worden omgezet, verdwijnt die vrijheid compleet. De tradwives die zich op sociale media als influencer presenteren, raken dan net als Serena Joy kwijt wat ze het liefst doen: in de belangstelling staan. En ze verliezen hun inkomsten. Want hoewel ze een traditioneel leven promoten, verdienen ze zelf veel geld met hun ideologie. Dat doen ze door gesponsorde content te plaatsen en door eigen producten of cursussen te verkopen die hun traditionele levensstijl weerspiegelen. Daarnaast halen ze inkomsten uit advertenties, donaties en memberships van volgers die hun boodschap actief willen steunen. En ze hebben het er druk mee. Veel te druk om hun leven volledig in dienst te stellen van hun echtgenoot. Een samenleving waarin zij niets meer te vertellen hebben zou dus hun Serena Joy-nachtmerrie moeten zijn.

De recente steun van Pete Hegseth, de huidige minister van Defensie onder Trump, aan de ultraconservatieve predikant Douglas Wilson maakt duidelijk dat we moeten uitkijken. In een video die Hegseth deelde, stelt Wilson dat het vrouwenkiesrecht zou moeten worden afgeschaft: het gezin stemt, maar de man bepaalt. In de video beaamt een vrouw dit volledig. Haar man die naast haar zit is de baas en ze zijn niet gelijkwaardig. Wilson probeert de vrouw nog enige status toe te dichten door haar de Chief Executive van het gezin te noemen, maar dan wel zonder enig recht.

De geschiedenis leert ons dat systemen die draaien op uitsluiting nooit stoppen bij één groep. Eerst zijn het migranten en trans personen die onder vuur liggen. Dan zijn het vrouwen die hun stemrecht ter discussie zien staan, en van wie de mogelijkheid tot abortus in sommige staten al is afgenomen. En wie garandeert dat daarna niet andere groepen worden geraakt?

Wat begint als een ideaal van orde en traditie, een verlangen naar een vroeger dat in werkelijkheid nooit zo bestond, eindigt vaak in een keurslijf waarin niemand nog vrij is. Net zoals Serena Joy ontdekt dat haar eigen idealen haar gevangen nemen, riskeren de huidige voorvechters van een “terug naar vroeger”-maatschappij dat ook hun vrijheid wordt afgesneden.

“Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in,” luidt een oud Nederlands gezegde. Graaf geen kuilen.