Grondrechten zijn geen meningen

JA21 wil heroverwegen of artikel 23 van de Grondwet nog moet gelden voor islamitisch onderwijs. Maar wie vrijheid koppelt aan wenselijkheid, tast niet één school aan, maar de democratie zelf.

In Nederland geldt de grondwet voor iedereen. Althans, dat zou zo moeten zijn. Want wie vrijheid laat afhangen van wat wenselijk is, tast niet één school aan, maar de democratie zelf.

In het verkiezingsprogramma van JA21 staat het zwart op wit: de partij wil een debat over de vraag of artikel 23 van de Grondwet nog moet gelden voor islamitisch onderwijs.

Op 14 oktober, in Nieuwsuur, werd Joost Eerdmans daarop bevraagd. Hij zei: “Islamitisch onderwijs heeft een functie, maar is dat wat we in Nederland willen?” En: “Ik denk dat het goed is als islamitische kinderen naar Nederlandse scholen gaan. Of dat nou openbaar is of christelijk.” Daarmee zegt hij alles. Christelijke scholen horen bij Nederland. Islamitische scholen niet.Zelfde grondwet. Ander oordeel.

Artikel 23 garandeert vrijheid van onderwijs. In Nederland bepalen mensen zelf wat hun kinderen leren, niet de politiek. Artikel 1 garandeert gelijke behandeling. Maar zodra het over moslims gaat, worden principes rekbaar.

Eerdmans zegt: “Het mag, maar is het wenselijk?” Die zin is dodelijk. Want wie mag bepalen wat wenselijk is? De meerderheid? De talkshow? De onderbuik?

Het is geen losse opmerking. Het past in een klimaat waarin grondrechten worden behandeld als beleidsopties. Waarin gelijkheid iets wordt dat ter stemming kan worden gebracht.

Eerdmans staat daar niet alleen in. Van Wilders tot JA21: telkens wordt vrijheid gepresenteerd als iets dat verdedigd moet worden door het te beperken. Het klinkt als redelijkheid, maar het is uitsluiting met beleid.

Gisteren de hoofddoek, vandaag het onderwijs, morgen de moskee en steeds onder het mom van “debat.” Zo begint het altijd. Niet met verboden, maar met twijfel. Met woorden als “zorg”, “wenselijk” en “Nederlandse waarden.”

Extreemrechts noemt het een gesprek. Maar het is framing. Systematisch. Doelbewust. Achter de redelijke toon schuilt een strategie: stap voor stap het vanzelfsprekende gevoel van rechten afbreken.

Dat is geen vrijheid. Dat is macht in vermomming. Verpakt als redelijkheid. Verkocht als gezond verstand.

Vrijheid is pas echt als ze niemand uitsluit. Dat lijkt een simpel principe, maar we vergeten het steeds opnieuw. Wie dat vergeet, vergeet wat vrijheid ooit bedoeld was te beschermen.

De grens schuift op. Elke dag een beetje. Tot vrijheid alleen nog geldt voor wie in hun spiegel past. Moslims hoeven niets te bewijzen. Ze zíjn Nederland. Wie aan de grondwet morrelt uit angst voor diversiteit, ondermijnt niet een minderheid, maar de democratie zelf.

Integratie? Jaren 00 bellen. Wij hebben het over rechtsstaat. Dat zou vanzelfsprekend moeten zijn in een land dat vrijheid hoog in het vaandel heeft.