Milieuvervuilend ammoniak verwerkt in Oreo-koekjes voor zwarte kleur

Cacaofabriek Olam in Koog aan Zaan voegt grote hoeveelheden ammoniak toe aan gemalen cacaobonen om de welbekende Oreo-koekjes een zwarte kleur te geven. Het lukte de fabriek om dit jarenlang geheim te houden. Hoewel de overheid ervan op de hoogte was, hield ze het stil.

De fabriek hield jarenlang vol dat ammoniak van nature vrijkwam bij bewerking van cacaobonen. Daarbij werd niet vermeld dat tienduizenden kilo’s ammoniak werd toegevoegd aan de cacao om het een zwarte kleur te geven. De omwonenden, milieubeweging en overheid zijn al een paar jaar kritisch over de uitstoot van ammoniak, die samen met de uitstoot van stikstofdioxiden het grootste milieuprobleem van Nederland vormt. 

De Omgevingsdienst was op de hoogte van de toevoeging van ammoniak, maar hield het geheim op verzoek van Olam. Uit onderzoek van het Noordhollands Dagblad blijkt dat het fabriek de omwonenden, concurrentie en politiek misleidde door verkeerde informatie naar buiten te brengen over hun enorme ammoniakuitstoot.  

Eric Hederhand, directeur van Olam, bevestigt dat ammoniak wordt toegevoegd aan het proces. ''Ofi (Olam) gebruikt ammoniak als alkalisatieoplossing voor sommige cacaopoeders om de kleur of smaak van het eindproduct te wijzigen. Er blijft geen of zeer weinig ammoniak achter in het eindproduct. Ofi vermeldt het gebruik ervan als levensmiddelenadditief in de technische informatie bij elk ingrediënt’’, zegt de directeur. ‘’Op specifieke hoeveelheden kan ik niet ingaan.”

De maker van de oreo-koekjes, Mondelez, is op de hoogte van het gebruik van ammoniak om de cacaopoeder zwart te maken. Dit proces zorgt volgens Mondelez ook dat het koekje lekkerder smaakt. ‘’Het gebruik van ammoniumcarbonaat in levensmiddelen heeft geen invloed op de kwaliteit of de veiligheid van het product”, vertelt Annick Verdege van Mondelez. Op de ingredientenlijst is toevoeging van ammoniak terug te zien als ‘ammoniumcarbonaat’. 

Volgens een klokkenluider, van wiens naam bekend is bij de hoofdredactie van Noordhollands Dagblad, is de fabriek niet ontworpen om deze hoeveelheid ammoniak te verwerken. ‘’Er is nooit voldoende geld geïnvesteerd om dat op een behoorlijke wijze te doen. Te duur, vonden ze. De ammoniak kiert dus uit alle hoeken en gaten, de stank is enorm. Het milieu? Dat interesseert de bedrijfstop niet. Wel het zwarte cacaopoeder en wat ze ermee verdienen.” Mondelez zegt gewerkt te hebben aan een 'verbeterde productiemethode waarbij milieuvriendelijker alkali' wordt gebruikt.