Help de getroffen landen maar niet middels gezamenlijke Europese staatsschuld

In crisistijd is internationale solidariteit nodig. Simpelweg omdat dit de meest beschaafde uitweg is. Door samen te werken kunnen we de gezondheid van mensen beter beschermen en onze werkgelegenheid en productiecapaciteit zoveel mogelijk in tact houden. Het is een aanfluiting om nu ruzie te maken binnen de Europese Unie en het economische verschil tussen noordelijke en zuidelijke lidstaten arrogant uit te vergroten.

We moeten aanpakken en samenwerken in de bestrijding van het coronavirus. Dit moeten we doen uit respect voor alle mensen die nu in de frontlinie van onze publieke dienstverlening staan. We zijn het de frontsoldaten schatplichtig.

Laten we voorop stellen dat de discussie over de eurozone gevoerd moet worden. Want het is een feit dat noordelijke eurolanden economisch meer profiteren dan de zuidelijke landen. In de vorige crisis ging het de EU enkel om het redden van de financiële sector.

Zo moeten we het dus niet doen bij deze crisis. Het moet gaan om de bestaanszekerheid van mensen, over werk en een fatsoenlijk inkomen. Maar het pleidooi dat enkel solidariteit binnen de eurozone mogelijk is door het gezamenlijk aangaan van schulden, is wél onterecht. Het hebben van een staatsschuld is namelijk tot nu toe altijd een nationale bevoegdheid geweest. De EU heeft geen Europese belastingen voor individuen en heeft ook geen staatsschuld.

Er zijn vele manieren om financieel getroffen landen te steunen, zonder dat de euro verder wordt verdiept door het aangaan van een gezamenlijke Europese staatsschuld. Verdere verdieping vraagt om een democratisch debat, omdat het gaat over enorme overdracht van soevereiniteit naar Europees niveau. En dat democratisch debat kan in crisistijd niet goed gevoerd worden.

Georganiseerde solidariteit is in Nederland, maar ook in Europa en de wereld het antwoord op deze crisis. Regeringen en parlementen dragen nu overal de verantwoordelijkheid om te doen wat nu nodig is. Internationale georganiseerde solidariteit biedt ook hier een uitweg. Daarom moet de Nederlandse regering nu snel eerlijke afspraken maken met alle andere lidstaten van de Europese Unie om de zwaarst getroffen landen onmiddellijk de steun te geven die zij nu nodig hebben.

Een goede afweging is vanzelfsprekend noodzakelijk – maar niks doen is voor ons geen optie. We mogen de zwaarst getroffen landen nu niet aan hun lot overlaten. Onze regering moet niet langer op de rem gaan staan maar aan creatieve en effectieve oplossingen bijdragen.

Ook wereldwijd is internationale georganiseerde solidariteit nu echt nodig. Dat vereist grote steunbedragen en onorthodoxe maatregelen. Stel een solidariteitsheffing in op flitskapitaal en zet die opbrengst in om de coronacrisis te bestrijden. Zowel binnen als buiten Europa. Zorg dat grote bedrijven die bulken van de winsten en zelfs dividend willen uitkeren aan aandeelhouders een gigantische solidariteitsheffing krijgen. Ook een belasting op financiële activiteiten, om de financiële sector mee te laten betalen, ligt voor de hand.

Als we nu samen de strijd aangaan om wereldwijd mensenlevens te sparen, de gezondheid te beschermen, en de samenlevingen in tact te houden, dan zullen we daar per saldo allemaal beter van worden. Bestaande internationale structuren, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie, de Verenigde Naties, het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank, moeten nu allen gericht worden op het zo snel en goed mogelijk te boven komen van deze ongekende internationale crisis.

De oproep van secretaris-generaal Guterres van de Verenigde Naties om een moratorium voor alle gewapende conflicten af te kondigen, verdient alle steun, ook van de Nederlandse regering en de Europese Unie. In conflictgebieden ontbreekt immers een functionerende overheid waardoor het corona-virus volkomen vrij zijn gang kan gaan.

Deze crisis legt overal ter wereld vele mankementen in de organisatie van onze maatschappijen en economieën bloot. Laten we afspreken dat hetgeen we nu zien, straks niet vergeten maar zullen gebruiken om duurzame maatschappelijke verbeteringen te bewerkstelligen, om zodoende een komende crisis beter het hoofd te kunnen bieden. In Nederland, in Europa en in de wereld.